Charles Wright Mills Kimdir?
C. Wright Mills 28 Ağustos 1916 ila 20 Mart 1962 yılları arasında yaşamış Amerikalı sosyologdur.
C.Wright Mills, 1916 yılında ABD’de, Texas’ta sigorta komisyoncusu bir baba ve ev kadını bir annenin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Texas ve Wisconsin Üniversitelerinde eğitim görmüş, Maryland ve Columbia Üniversitelerinde ders vermiştir.
Mills’in en önemli eserleri arasında 1951 tarihli Beyaz Yakalılar: Amerikan Orta Sınıfları (White Collar: The American Middle Classes), Hans Gerth ile birlikte kaleme aldığı 1953 tarihli Karakter ve Toplumsal Yapı (Character and Social Structure), 1956 tarihli İktidar Seçkinleri (The Power Elite) ve 1959 tarihli Sosyolojik İmgelem veya Toplumbilimsel Düşün (The Sociological Imagination), Dinle Yankee: Küba’da Devrim (1960) ve Marksistler (1962) sayılabilir. Mills 1962 yılında hayata veda etmiştir.
Reformist ve karşılaştırmalı (mukayeseli) – tarihsel (1950’lerden sonra dışlanan) bir bakış açısına sahip, ABD’li muhalif sosyologdur. Çatışmacı bakışla, toplumsal düzen bağlantısını başarıyla kurabilmiştir. Oy kullanmamıştır. Pozitivizme karşı çıkarak, sosyolojiye daha hümanist bakmıştır.
Marx ve Weber’den çok etkilenmiş olup; “Yabancılaşma” kavramını Marx’tan almıştır; düşünceleri ve bakış açısı, Coser ve Dahrendorf’un çatışmacı bakış açılarına da oldukça uygun düşmektedir. “Güç” ve “İktidar” en önemli kavramlarındandır; ancak final formu olarak zora dayalı güçten çok, “Karar verme ve güç yapısı (power structure)” ile ilgilidir.
Sosyal psikolojik ilkeleri hiçbir zaman göz ardı etmemekle birlikte, bunları yapıyla ilgili sosyolojik kaygılara bağlamayı bilmiş bir kuramcıdır; -ayrıca bilinmeyen bir tarihte fuhuşçuluktan hapse girdi- eklemlendiği şey sosyal psikolojidir. Poloma’ya göre Mills; “Sosyolojik tasarım” (toplumsal tahayyül, hayalgücü, düşün/sociological imagination) çağrısı ile büyük kuramcıları (“grand theorists”) eleştirmiştir. Mills’in sosyolojik kuramında, grand teori perspektifinin yoksun olduğu 3 öğenin merkezi önemde bulunduğu görülür:
- Düşüncelerin, insan tarihinde sahip oldukları önemli yer
- Gücün (power) doğası ve bilgiyle ilişkisi
- Ahlaki eylemin anlamı ve bilginin ahlaki eylemdeki yeri
Sosyolojik imajinasyon, 3 önemli soruya cevap arar:
- Belirli bir toplumda işler, faaliyetler nasıl örnek hale gelmektedir?
- Bu toplumun insanlık tarihindeki konumu nerededir? (Tarihselciliğe yaptığı vurguyla, Parsons’a tarihselci bir alternatif getirmektedir)
- Bu toplum, ne tür insan tipi üretmektedir?
Mills’e göre, çağrıda bulunduğu sosyolojik tasarım (imgelem), makroskobik ve moleküler (mikroskobik) bakış açısının bir harmanı olmalıydı:
- Makroskobik: Amacı, belirli tarihi fenomen tipleri ortaya koyarak, bu fenomen tipleriyle sistematik olarak birbirine bağlanan kurumları ilişkilendirmek olan bakış açısıdır ki; Weber, Marx, Simmel ve Mannheim’ın çalışmaları, tümüyle makroskobik araştırma yollarını örnekler.
- Mikroskobik: Küçük ölçekli problemler ve doğrulamada(sınama) kullanılan istatistiksel modelleri ifade (karakterize) eder. Mills’e göre; “Sorun ve çalışmalarımızın siyasal ve toplumsal olarak önemi arttıkça, çözümlerimiz de daha az özenli ve bilgimiz daha az kesin olmaktadır”. Bu ikileme getirdiği çözüm ise; bu iki yöntem arasında mekik dokumaktır: Bu da, makroskobik düzeylerde geniş boyutlu çalışırken, mikroskobik düzeyde yeterince kanıtlayıcı veri toplayabilmek için inceden inceye çalışma olanağı sağlar.
Mills’e göre, anlamlı bir sosyolojik kuramla ilgilenip, tarih ve biyolojiyi veri kaynağı olarak kullanan sosyolog; “sosyolojik tasarım”a sahiptir. Böyle sosyologlar, anlamlı bir sosyolojik kuramla ilgilenip, iyi bir tarih ve biyoloji bilgisi ve kullanma yeteneği ile harmanlarlar. Yani sosyolog, makro düzeyde çözümler ararken, mikro seviyede olayları tasvir edici, tamamlayıcı verileri toplamaya gayret eder. Bu noktada işlevselci sosyolojiye (fonksiyonalizme), Talcott Parsons’ın üzerinden, “kuramını doğrulayıcı yeterince veri toplamadığı” hususu ile eleştiri getirir. Natüralistik sosyolojinin, fizik kurallarını sosyolojiye uygulama heveslerinde olduğunu belirtir (“Fizikçilerin doğaya ilişkin olarak yaptılarına inandıklarını, toplum ve tarihle yapmak üzere yola koyulmuşlardır”): Mills’in kuramı ise, değerlendirici ve hümanistik bir kuram özelliğindedir. Gerth ve Mills; biyolojik organizmalarının ve fiziksel yapılarının ve her kişilik yapısında rol oynayan kişinin farklı konumlanmaları nedeniyle kadın ve erkeğin eşsiz (unique) yaratıklar olduğunu söylemektedirler.
Mills’e göre insanlar doğaları gereği, davranışsal olarak irrasyoneldirler. Bu yüzden kadın ve erkekler; dürtülere, politik sloganlara ve statü sembollerine irrasyonel, duygusal tepkiler vermeye eğilimlidirler. Bu irrasyonelliği sergilemek sosyolojinin görevi olmalıdır. Bu sergileyişle tüm insanlar irrasyonel tepkiler vermeye daha az eğilimli olacaklardır (Bu sebepledir ki; Mills, güç ve siyaset üzerine makaleler yazmış,”White Collar” ve “The Power Elite” çalışmalarını yapmıştır). Sosyal bilimcilerin, sosyolojinin toplumun acil sorunlarıyla doğrudan bağlantısına ilgi duyması gerektiğini vurgulamaktadır. Bir toplum bilimcisi olarak sosyoloğun günümüzde insan yaşamının kalitesinde bir farklılık yaratmakla ilgisi olması gerektiğini düşünmekte ve sosyologları “Scientism” (bilimcilik) tehlikesine karşı uyarmaktadır. Durkheim’ın “anomi” karşısında entelektüellere biçtiği rol ve atfettiği görevler düşünülürse, bu bakımdan Mills’in Durkheim’dan etkilendiği söylenebilir.
“Toplum” ve “sosyoloji” tanımları, yapısal fonksiyonalisttir. Ancak yukarıda da belirtildiği gibi; insanın irrasyonel tarafına yaptığı vurgu ile yapısal fonksiyolizmden ayrılır.
Mills’e göre;
- Siyasal düzen: İnsanların, toplumsal yapıdaki güç ve otorite dağılımını ele geçirdikleri, kullandıkları ve etkiledikleri kurumları kapsar.
- Ekonomik düzen: İnsanların mal ve hizmetleri üretmek ve dağıtmak için emeği, kaynakları ve teknik araçları örgütledikleri kurumları kapsar.
- Askeri düzen: İnsanların meşru şiddeti örgütledikleri ve kullanımını destekledikleri kurumları kapsar.
Kamuoyu; belli bir zamanda belli bir tartışmalı durum karşısında bu sorunla ilgilenen kişi ya da kişilerin gruplarında hâkim olan kanaattir. Dolayısıyla bir toplumda tek bir kamuoyundan bahsetmek mümkün değildir; sadece savaş gibi halkın tek vücut olduğu durumlarda tek bir kamuoyundan bahsedilebilir.
Mills’e göre sosyolojinin görevi, bireylerle içinde yaşadıkları toplum arasındaki ilişkileri anlamaktır. Toplumun bireysel yaşamları nasıl şekillendirdiğinin ortaya konması için sosyolojinin kullanılması gerektiğini savunan Mills, bir bireyin veya grubun anlaşılabilmesi için, bu bireylerin içinde yaşadığı toplumun toplumsal ve tarihsel bağlamı hakkında bilgi sahibi olunması gerektiğini belirtmiştir.
Konu Başlıkları
- İktidar Seçkinleri
- Charles Wright Mills ve Sosyolojik İmgelem
- “Beyaz Yakalılar” ve “İktidar Seçkinleri”
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım