On üçüncü yüzyıl, sadece çok büyük ve önemli filozofların ortaya çıktığı bir yüzyıl değildir. Elbette bu yüzyılda pek çok isim çok önemli başarılara imza atmıştır. Thomas Aquinas, hiç kuşkusuz bu dönemin en büyük filozoflarındandır. Ancak, […]
Georges Berkeley (1685-1753) tarafından ileri sürülen bu öğretiye göre “varlık algılamadır” algılarımızın ve düşüncemizin dışında özdek diye bir şey yoktur. Özdeği felsefesel bir kavram olarak bir yana iten ve onu somut biçimleri ve somut biçimlerin […]
Her türlü gelişmenin genel yasalarını saptayan bilim. Bilimsel dünya görüşü iki büyük öğretiden meydana gelmiştir: Tarihsel özdekçilik ve eytişimsel özdekçilik. Her iki öğreti de eytişimsel bir bağımlılık içindedir ve birbirini bütünler. Bundan başka ve aynı […]
Sonuçtan ereği uslamlayan kanıt. Örneğin her düzen bir düzenleyiciyi gerektirir uslamlamasından doğadaki düzene bakarak Tanrı’nın varlığının tanıtlanmaya çalışılması, bir erekbilimsel kanıttır.
Duyguyu törel yaşamın ölçütü sayan öğretilerin genel adı. Rousseau, Adam Smith, Jacobi, Hutcheson, Schopenhauer, Auguste Comte gibi çeşitli düşünürlerin törebilim anlayışları bu ad altında toplanır. Bu anlayışa göre vicdan rahatlığı ya da acısı törel ölçüttür. […]
Tabîiyye/tabiatçı felsefe, İslam düşünce tarihinde görülen felsefe ekollerinden birisidir. Deist bir yaklaşımı esas alan tabiatçı ekol, yaratıcı kudret olarak Tanrı’nın varlığını kabul ettiği hâlde peygamberlik ve din kurumunu reddeder. Bu tutumu nedeniyle İslam düşünce tarihinde […]
Âlemin ezelî olduğunu, dolayısıyla bir yaratıcısının bulunmadığını ileri süren felsefi akıma dehriyye denir. Dehriyye, adını “başlangıcı ve sonu olmayan zaman” anlamındaki “dehr” kelimesinden alan materyalist ve ateist bir felsefe ekolüdür. Nitekim “dehr” kelimesi “Dediler ki […]
İslam düşüncesinin Yunan felsefe ekolleri arasından ilk tanıştığı ekol ve akımlar Yeni Platonculuk, Yeni Pisagorculuk ve Hermetik din felsefesi olmuştur. Aristoteles felsefesinin tanınması ise yaklaşık bir asır sonra gerçekleşecektir. Aristoteles ve Platon diye Aristoteles’ten sonra tarih sahnesine çıkan bu […]
Kelâm, İslam toplumunun inanç ve düşünce bütünlüğünün korunması, başka inanç sistemleri ve kültürler karşısında İslam’ın üstünlüğünü gösterilmesi işlevini üstlenen bir ilim ve düşünce hareketidir. Kelâm, İslam dininin inanç ilkelerini sistemli ve rasyonel bir şekilde temellendirme, […]
Totem, bazı ilkel klan ve kabilelerden, klan ve kabile üyelerinin kendileri için ata saydıkları hayvan veya bitkiye verdikleri isimdir. Bu totemleri kutsal sayan dini/felsefi görüşe ise totemizm denmektedir. Birçok tarih bilimci ve sosyolog tarafından insanoğlunun en […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr