Darwin, yaşadığı toplumun farklı sınıflardan oluştuğu ve herkesin aile yapılan ve ekonomik güçleri doğrultusunda çeşitli basamaklardaki statülere sahip olduğu gözleminden yola çıkarak doğada da bir hiyerarşi olduğu kanaatine varmıştı. Ama daha önceki anlayışların tersine, onun […]
Psikoloji biliminin kavram ve süreçlerini bilen kişiler, kendi davranışları üzerinde daha düzenli gözlemler yapabilirler. Psikolojinin yöntemleri ve içeriği konusunda bilgisini geliştirmiş bir birey, kendi davranışına ön yargılar, kalıplaşmış gelenekler ve görenekler çerçevesinde değil, bilimsel bir […]
Hem iyi bir düşünür hem de zayıf bir sorgulayıcı olmak olanaksızdır. Düşünme, cevaplardan çok sorulardan hareket eder. Fizik, biyoloji gibi herhangi bir alanın temelini atanlar hiç soru sormamış olsalardı daha ilk etapta o alan geliştirilemezdi. […]
Şu anda yaptığınız her şey düşünme yönteminiz tarafından belirlenir. Hissettiğiniz her şey -tüm duygularınız- düşünceniz tarafından belirlenir. İstediğiniz her şey tüm arzularınız düşünceleriniz tarafından belirlenir. Kendi adınıza bu fikri test edin. En güçlü duygularınıza ait […]
Karl Jaspers (Karl Cespırs) felsefenin doğuşunda şu üç etkeni görüyor: Hayret, şüphe ve insanın sarsılması. Hayret; Platon ve Aristoteles’i varlığın özünü aramaya sevk etti; Descartes (Dekart)’ı şüphe edilmez kesin bilgiye yöneltti; Stoacıları hayatın ıstırabından ruhun […]
İspanya, Kral II. Felipe (1527-1598) zamanında Yeni Dünya’yı kurduğu kolonilerle sömürgeleştirirken, gözünü para hırsı bürümüş birtakım askerlerle katı rahipler arasında şiddetli bir geçimsizlik baş göstermiştir. Bu çekişmenin konusu, Kuzey Amerika ile Güney Amerika’da onlar gelmeden […]
Orta Çağ’da düşünürler, teorik bulmacalara meraklı insanlardır. Bu bağlamda teist teolojiye ilişkin de farklı bulmacalar üretmişlerdir. Bu bulmacalardan birisi, bizim ülkemizde de sıkça karşılaştığımı ve özellikle genç insanlar arasında popüler olan “Tanrı her şeyi yaratabiliyorsa […]
Akademisyenler bir zamanlar, Tarım Devrimi’nin insanlık için ileriye doğru atılmış büyük bir adım olduğunu iddia ettiler. İnsan zekâsıyla gerçekleşen bir ilerleme hikâyesi anlattılar. Buna göre evrim kademeli olarak giderek daha zeki insanlar yarattı. Sonuçta insanlar […]
Homo sapiens… Bergson için zekâsını, algılarını bağımsız olarak değerlendirebilmek için kullanabilen canlı türü. Yani insan. İnsan bu bağlamda diğer canlılarla birlikte doğal dünyanın bir parçasıdır. Fakat insan diğer canlılardan ayrılarak, aynı zamanda düşünce dünyasında da […]
Zaman ve uzam hem felsefeyi hem de bilimin özel alanlarını tarihin her döneminde düşündürmüş ve çalıştırmış iki ana düşünsel kavramdır. Bu iki kavram arasında zaman ise özellikle daha karmaşık ve daha özel görülmüş, zaman üzerine […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr