“Farkındalık” (mindfulness), mevcut ana odaklanmak anlamına gelir. Yani farkındalık, mevcut hâliyle “deneyim”e odaklanmak ve dikkati korumak, duygu ve düşünceleri değerlendirmeye tabi tutmadan kabul etmek ve merakla gözlemlemek demektir. Bu ilk bakışta kolay görünebilir; ama ana […]
Teoloji Yunanca theos, yani “Tanrı” ve logos, yani “bilim” kavramlarının birleşiminden oluşan ve dilimizde tanrıbilim ya da ilahiyat olarak adlandırılan, özünde din olgusunu inceleyen ve ele alan bir bilim dalıdır. Din ile ilgilenen bilim anlamında […]
Felsefi bir kavram olarak fenomen; somut, algılanabilir ve denenebilir olay, olgu ve nesnelere verilen addır. Fenomen kavramı bir nesne, olay ya da sürecin nesnel gerçekliğini vurgular. Bu bağlamda Alman filozof Immanuel Kant, fenomeni “duyularla algılanamayan […]
Kartezyen felsefe, ünlü Fransız filozof Descartes‘ın kendine özgü olarak geliştirdiği bir bilgi felsefesi görüşüdür. Kartezyen felsefe Descartes için, kesin ve doğru bilginin varlığını ortaya koymaya çalışan bir felsefe sistemidir. Descartes’ın geliştirdiği bu sistem, her türlü […]
Ele alınabilecek her toplumsal biçimlenme, içinde farklı düşüncelerin bulunduğu bir özellik sergiler. Her toplumsal biçimlenme, bir ideler karmaşasıdır. Bu idelerden bir kısmı; marjinal olma, bir kısmı tehlikeli olma, bir kısmı sapıkça olma ve kısmı da […]
Sürü ahlakı, kendisi olamayan zayıf insanların kalabalık içinde kendilerini güvende hissetmeleri için kullandıkları değer biçmeleri ifade eden ahlak anlayışıdır. Modernizmde toplumsal yaşamın insanın doğal hâli olarak nitelendirilmesi Nietzsche için insanın sürü ahlakına bağlı kılınması demektir. […]
Modernizm, gerek toplum alanında gerekse doğa alanında aklı merkeze alan değerlendirmelerde bulunur. Bu değerlendirmelerin bilimsel yöntemin kesinliği içinde yapıldığı ve bu yüzden de doğru olduğu inancı vardır. Modernizm ile geleneksel açıklamalar arasındaki temel fark […]
Hiyerarşi nedir sorusuna şu şekilde cevap vermek mümkündür: Önem ve değer bakımından gitgide yükselen basamaklar dizisine, hiyerarşi denir. Makamların, rütbelerin vb. önem sırasında, astlık ve üstlük düzeninde aşama gözetilerek yapılan sınıflamadır. Bir başka deyişle hiyerarşi, […]
Tarihsel olarak bakıldığında daha önceleri felsefi literatürde genişçe tartışılmasına rağmen “metafizik kötülük” ifadesinin ilk kez Leibniz tarafından kullanıldığı görülür. Bu tabir evrenin sonluluğu ve sınırlılığı olgusuna işaret eder. Leibniz’e göre, özellikle de Augustine’ci gelenekte, ahlaki […]
Fiziksel kötülükler teizm için sorunlar yumağı oluşturduğu halde, ahlaki kötülük egoizm, kıskançlık, açgözlülük, yalan, günah, duygusuzluk, korkaklık ve onları da kapsayan daha büyük ölçekli savaş ve soykırımlar gibi sadece ahlaksız kötülüklerdir.23 Basit bir ifadeyle “ahlaksızlık” […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr