Hiyerarşi nedir sorusuna şu şekilde cevap vermek mümkündür: Önem ve değer bakımından gitgide yükselen basamaklar dizisine, hiyerarşi denir. Makamların, rütbelerin vb. önem sırasında, astlık ve üstlük düzeninde aşama gözetilerek yapılan sınıflamadır. Bir başka deyişle hiyerarşi, […]
Tarihsel olarak bakıldığında daha önceleri felsefi literatürde genişçe tartışılmasına rağmen “metafizik kötülük” ifadesinin ilk kez Leibniz tarafından kullanıldığı görülür. Bu tabir evrenin sonluluğu ve sınırlılığı olgusuna işaret eder. Leibniz’e göre, özellikle de Augustine’ci gelenekte, ahlaki […]
Fiziksel kötülükler teizm için sorunlar yumağı oluşturduğu halde, ahlaki kötülük egoizm, kıskançlık, açgözlülük, yalan, günah, duygusuzluk, korkaklık ve onları da kapsayan daha büyük ölçekli savaş ve soykırımlar gibi sadece ahlaksız kötülüklerdir.23 Basit bir ifadeyle “ahlaksızlık” […]
Doğal kötülük, ahlaki kötülüklere indirgenemeyecek kadar farklı sorunlar yaratmaktadır. Onu ahlaki kötülükler gibi düşünüp, aynı çizgide çözmeye çalışma çabaları da savunulamaz. Özgür irade savunması da daha fazla ahlaki kötülüklerle ilgili olmuş ve onu dikkate almış, […]
Durkheim erken dönem çalışmalarında, ortak inancın (kolektif bilincin) güçlü olduğu sistemlerin, toplumun ilkel türlerindeki mekanik dayanışmayı karakterize ettiğini ifade eder. İş bölümündeki ilerleyen artıştan ve böylece artan karşılıklı bağımlılıktan kaynaklanan organik dayanışmanın ise üyeleri topluma […]
Durkheim Toplumsal İşbölümü adlı eserinde, birey kişiliği ile toplumsal dayanışma arasındaki bağ ve ilişkileri tespit etmeye çalışır. Nasıl oluyor da birey bir yandan daha özerk olurken öte yandan topluma daha çok bağımlı duruma geliyor? Nasıl […]
Doğuştan gelen bilgi ile duyu verilerine dayanan bilgi ayrımı, birincisinin genel ve zorunlu, ikincisinin ise duyu algılarına bağlı olmakla değişken olduğu iki farklı bilgi türüdür. A priori bilgi, Kant için de kesin bilgi anlamına gelir. […]
Yönetmenin yaratıcılığını temel edinen “auteur kuramı”, yönetmenin film yapım sürecinde ticari amaçları bir kenara koyarak sanat üretmeyi ön plana koymasıdır. Dilimizde yaratıcı yönetmen, yazar yönetmen, sanatçı yönetmen olarak karşılık bulan “auteur” terimi sahneye koyan ile […]
Modernizm, aydınlanmayla birlikte ortaya çıkan, hümanizm ve demokrasi temeli üzerine yükselen bir düşünce sistemidir. “Modern” köken itibariyle Latince bir kelime olan “modo” (son zamanlar, tam şimdi)’den türetilen modernus teriminden gelen bir sözcüktür. Kökeni itibariyle, yeni […]
Tam olarak Kant’ın bu kavram için tanımlaması bilginin a priori modları olduğudur. Elbette adı geçen a prioriliğin ne demek olduğunun açık bir biçimde ortaya konulması gereklidir. Bu kavramın yani a prioriliğin aposteriori kavramıyla beraber anlaşılması […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr