Duyularla araçsız olarak gerçekleştirilmiş bilinç olgusu. İzlenimle algı arasında bulunan bir bilinç olgusudur, her ikisiyle de karıştırılmamalıdır. İzlenim duyumdan önce (izlenim de göz duyumuyla gözleme yoluyla yapılıyor) ve algı duyumdan sonra gerçekleşir. Duygu teriminden de […]
Duyguyu törel yaşamın ölçütü sayan öğretilerin genel adı. Rousseau, Adam Smith, Jacobi, Hutcheson, Schopenhauer, Auguste Comte gibi çeşitli düşünürlerin törebilim anlayışları bu ad altında toplanır. Bu anlayışa göre vicdan rahatlığı ya da acısı törel ölçüttür. […]
Apoloji, kelime anlamı olarak övgü, savunma, özür dileme, birinin lehine konuşma, mahkemede savunma yapma anlamlarına gelmektedir. Kelime anlamı “savunma”, “savunma amacıyla yapılan konuşma” olan apoloji, terim olarak, belli bir saldırı veya suçlama karşısında Hıristiyanlığı savunmayı […]
Ekonomi; sınırsız olan insan gereksinimleriyle bunları karşılayacak sınırlı maddeler arasında bir denge sağlanması için insanların giriştikleri eylemleri inceleyen bilim dalıdır. Ekonomik etkinlik; insanların gereksinimlerini karşılamak, içinde bulundukları maddi koşulları düzeltmek ve refah düzeylerini artırmak için […]
Zorunluluk temel ve içsel, rastlantı, temel olmayan ve dışsal bir bağlantı biçimidir. Ne var ki zorunlulukla rastlantı eytişimsel bir birlik ve bağımlılık içindedir. Aynı olgu, hem zorunluluk, hem de rastlantıdır. Örneğin bitkinin ölümü için rastlantı […]
Olguların temel ve nesnel iç ilişkileri (yasalarN.) Doğada ve toplumda zorunluk, yasalılığın sonucudur. Yasanın işlediği her yerde o yasanın gereği bir zorunluluktur. Örneğin bırakılan taş yere düşer. Düşmemezlik edemez, düşmesi zorunludur, çünkü cisimler üstüne yerçekimi […]
Zaman geçişinin devim hızına bağımlılığından doğan zaman farkı. Bir uzay gemisinde otuz yıl gökte dolaşan bir astronot, uzay gemisindeki saatlere göre on altı yıl yaşamış olur. Şöyle örneklersek, uzay yolculuğuna çıktığında kendisinden dört yaş küçük […]
Tüm varolanların birbirlerinin yerini alarak zincirlendikleri sonsuz süre. Tüm varolanları içinde bulunduran sınırsız yeri dile getiren uzay kavramıyla sıkıca bağımlı olarak özdeğin varolma biçimlerinden başlıcasını dile getirir. Antikçağ Yunanlıları khronos, Latinler tempus derlerdi. Özdeğin başlıca […]
Bilimde, önermelerin yanlışlanabilme niteliği, Popper’in bilimle sözde – bilimi ayırmada kullanılmasını önerdiği ölçüt.
Yeni Tomacılık. Katolik kilisesinin çağdaşlaştırılmaya çalışılan resmi öğretisi. Yeniskolastik de denir. Aquino’lu ermiş Thomas’nın öğretisini sözde çağdaş bilimsel verilerle uzlaştırır. 1879 yılında Papa XIII, Leon tarafından Hıristiyanlığa uygun tek felsefe olarak ilan edilen ve Jaques […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr