Ahlaki Kötülük Nedir?

Fiziksel kötülükler teizm için sorunlar yumağı oluşturduğu halde, ahlaki kötülük egoizm, kıskançlık, açgözlülük, yalan, günah, duygusuzluk, korkaklık ve onları da kapsayan daha büyük ölçekli savaş ve soykırımlar gibi sadece ahlaksız kötülüklerdir.23

Basit bir ifadeyle “ahlaksızlık” olan, yani insanın ahlaki bir özgürlük, sorumluluk ve yükümlülük içinde sebep olduğu, savaş, zulüm, soykırım, kıskançlık, aldatma, yalan, adaletsizlik, acımasızlık vb. olan ahlaki kötülükler özgür olan fail insanın kendisine yüklenmek istenmiştir.24

John Hick kötülükleri, kötülüğün failine göre tanımlar ve ahlaki kötülüklerin insan kaynaklı olduğunu belirtir; acımasız, adaletsiz, garazlı ve sapık düşünce ve davranışlar bu tür kötülüklerdir.25

Richard Swinburne’e göre ahlaki kötülükler, insanların kötü olduklarına inandıkları halde kasıtlı olarak neden oldukları kötü durumlardır. İyi olduklarını ve gerekli olduklarını bildikleri halde özellikle de dikkatsizlik sonucu neden oldukları kötülükler de ahlaki sorun oluşturur. Bu, insanların diğer canlılar üzerinde, kasıtlı ya da ihmal sonucu oluşturdukları, acı ve hastalıklar için de geçerlidir:

“Ahlaki kötülüğü, insanların yapmamaları gerektiği halde bile bile neden oldukları (veya yapılması gerektiği halde insanlar tarafından kayıtsızlık sonucu yapılmayarak meydana gelmesine izin verilen) ve böylece istekli eylemler ve ihmalci başarısızlıklar tarafından oluşturulan bütün kötülükler olarak anlıyorum. Bu, kötü ebeveynin çocuğuna indirdiği darbenin duyumsal acısını, çocuğu sevgiden yoksun bırakan ebeveynin zihinsel acısını, güç sahibi yabancı hükûmet üyelerinin ihmali yüzünden Afrika’da ortaya çıkmasına izin verilen açlıktan ölümleri ve acıyı meydana getiren veya açlıktan ölümleri engellemeye çalışmayan ebeveynin ve politikacının kötülüğünü içerir.”26

Böylece Swinburne’e göre ahlaki kötülük insanların bilerek ya da bilmeyerek neden oldukları tüm kötü durumlardır.27 Ahlaki kötülüğün tanımında en temel kavram, bu kötülüğün sahibi ve faili olan insandır.28 Özgür insanın bu kötülüğü, kendi içinde bireysel bir kötü psikolojik huy veya zihinsel bir düşünce olabilir; bu kötü duyguların dışa vurulduğu kötü bir bireysel davranış olabilir; yahut daha geniş bir boyutta kötü bir kitlesel ve toplumsal eylem olabilir. Fakat bütün bunlar için ilk etapta fail olarak görülebilecek ve sorumlu tutulabilecek olan daima insan veya insanlardır.

KAYNAKÇA

23 McCloskey, God and Evil, s. 207.
24 Necip Taylan, Düşünce Târihinde Tanrı Sorunu, İstanbul, Ayışığı Kitapları, 1998, s. 172.
25 Hick, Evil, s.12.
26 Swinburne, Tanrı Var mı?, s. 87.
27 Ayrıca bkz.: Swinburne, Providence and the Problem of Evil, s. 4.
28 Gerard J. Hughes, The Nature of God, London and New York, Routledge,1995, s. 161.