Bilgi Felsefesi

Sofistlerin bilgi ve görelik anlayışıyla ilgili olarak geriye doğru izlerinde görebildiğimiz bir diğer düşünür Efesli Herakleitos’tur (MÖ 535-475). Herakleitos’un bilgi anlayışı esas olarak Ksenophanes’in bilgi anlayışı ile bazı ortak yanlara sahiptir. Herakleitos da bilgide ikili ayrıma gitmiş […]

Doğruluk nedir? Bu soruya verilen klasik yanıt, bir düşüncenin doğruluğunun, onun gerçeklikle uyuşmasından oluştuğunu ortaya koyar. Veritas est adaequatio rei el intellectus: Bu, skolastik formülasyonu içindeki klasik yanıttı. Ancak doğruluk tanımının temeli olarak, düşünceyle gerçekliğin bu […]

“Genel geçer doğru bir bilgi var mıdır?” sorusu İlk Çağ’dan bu yana sorulmuştur. Bu dönemde filozoflar tüm varlıklara temel olan, tüm varlıkların kendisinden çıktığı ana maddenin ne olduğunu araştırmışlardır. Onun için antik felsefenin ilk dönemi doğa […]

İlk Çağ’da insanlar, duyu organları aracılığı ile ulaştıkları her bilgiyi doğru kabul etmişlerdir. Bu dönemde insanlar; insan zihninden bağımsız bir gerçekliğin olduğuna, insan zihninin bu gerçekliği kesin olarak bilebileceğine ve bu bilgiyi duyularla elde edebileceğine […]

İngilizcede “bilgi” sözcüğüyle eşanlamlı olan Yunanca episteme‘den gelen epistemoloji ya da İngilizce “biliş” sözcüğüyle eşanlamlı olan Yunanca gnosis’ten gelen gnoseoloji olarak da adlandırılan bilgi kuramı adından da anlaşıldığı gibi, bilginin bilimidir. Ancak “Bilgi nedir?” Bilgiyle hem bilişsel eylemleri hem de […]

Felsefenin, ilk kez Akdeniz kültür çevresinde İzmir’in güneyindeki Milet kentinde, ünlü filozof Thales’le bir “doğa felsefesi” olarak ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Çıkış tarihi yaklaşık olarak MÖ 7. yüzyıldır. Thales doğayı meydana getiren temel ögenin ne olduğunu merak […]

Bilginin yalnızca duyularımız veya gözlemlerimizle elde edildiğini düşünen bir filozof için bilginin alanı, duyular veya algılarımızla kavrayabileceğimiz alanla sınırlıdır. Yani bu filozof için duyusal olmayan bir şeyin bilgisi mümkün değildir. Buna karşılık olarak insan zihninin […]

İnsanın bilemeyeceği bir şey var mıdır? Eğer varsa bunu neler belirler? Yaşanılan çoğu sorun, neleri ne şekilde ve kesin olarak bilemeyişten veya onu tanımlayamayıştan kaynaklanmaktadır. Geniş bir çerçeveden bakılırsa bu durumun araştırılması, insanların bilgiden kaynaklı […]

Bilgi felsefesinin problemlerinden birisi de bilginin kaynağı ve ölçütleri problemidir. “Bilgi elde etmede zihin mi daha etkindir, yoksa zihnin dışarıdan aldığı veriler mi?” gibi sorular, bilgi teorisinin kaynak ve ölçüte ilişkin sorularından birisidir. Bilgi edinme sürecinde insan, […]