Felsefe hakkında her şey…

Evrim Nedir, Ne Demektir?

17.11.2019

Gelişerek değişme. Herakleitos hiçbir şeyin durmadığını ve sürekli olarak değiştiğini söylemekle evrim düşüncesinin babası sayılabilir. Kaldı ki Herakleitos, sadece değişme’yi ileri sürmekle de yetinmemiş, ”Bir şeyden birçok şey ve her şey” diyerek bu değişmeye gelişimsel bir yön vermiştir.

Daha sonra Empedokles de yaşamın zamanla gelişen bir olaylar sürekliliği olduğunu ve yetkin olmayanların daha yetkine çevrildiğini savunmuştur. Aristoteles, ‘Entelekheia kavramıyla bu yetkinliğe doğru gelişme düşüncesini felsefesine temel yapmıştır. Aristoteles’e göre oluş, sürekli olarak alt yapılardan üstyapılara doğru gerçekleşir ve yetkinliğe doğru gelişme özdeksel ve tinsel her şeyin başlangıcında içkin bulunmaktadır.

Hayvanlar Üstüne Araştırmalar adlı yapıtında cansızdan canlıya doğru bir çıkış olduğunu; cansız maddeden canlı bitkiye, bitkiden hayvana ve hayvandan da insana varıldığını söyler. Yunan atomcuları da kalımlı hayvan türlerinin çevreye uyan türler olduğunu ileri sürmüşlerdir.

Metafizik dünya görüşü, evrim konusunda, tanrıbilimi desteklemek için çeşitli, bilimdışı kuramlar ileri sürmüştür. Bütün bu bilimdışı kuramların ortak varsayımlarına göre evrensel oluşmada bir ilerleme değil, tersine, gerileme vardır. her şey, her an, daha kötüye gitmektedir ve tarih bir tekerrürden ibarettir”. Evrim düşüncesini yadsıyan bu metafizik varsayımların yanında evrim düşüncesine boyun eğen (kabul etmek zorunda kalan N.) metafizik varsayımların ortak savlarına göre gelişmenin kaynağı özdeğin dışındadır ve çeşitli kavramlarla dile getirilen ‘Tanrı’dır.

Herakleitos’tan eytişimsel felsefeye gelinceye kadar çeşitli düşünce akımlarında evrim düşüncesine yatkın görüşler ileri sürülmüştür. Nicolas de Cusa, Giordano Bruno, Bacon, Descartes, Leibniz, Kant, Fichte, Schelling, Diderot, Rousseau, vb. gibi büyük düşünürlerin yapıtları felsefenin bu temel gerçeğinden izler taşımaktadır.

Empedokles’in ‘yetkin olmayanların daha yetkinlere çevrildiği’ düşüncesini geliştiren İngiliz düşünürü Herbert Spencer birtürden’in ayrıtürden’lere dönüşerek geliştiğini ileri sürmüştür.

Evrim, eytişimsel yasanın baş kavramıdır. Eytişimsel ve tarihsel özdekçilik, doğasal ve toplumsal evrimin genel yasalarının bilimidir. Eytişimsel felsefeye göre evrim terimi nicesel değişmelerin sıçramayla nitesel değişmeleri gerçekleştirdiği gelişme sürecini dile getirir.

Evrimin kaynağı ve gerçekleştiricisi, doğasal ve toplumsal bütün olgulardaki karşıtlık’lardır.

Evrimsel gelişme, Hegel felsefesinde olduğu gibi her şeyin karşıtına dönüştüğü bir mekik devimi değil, daima daha üstün bir düzeyde gerçekleşen bir ‘sarmal gelişim’ devimidir. Evrim ve devrim, gelişme’nin kopmazca birbirine bağlı iki yanıdır. Evrim, birdenbire sıçramalar ve yeni niteliklerden yoksun, adım adım ve yavaş niceliksel bir gelişmedir. Devrimse eskinin tümüyle yeniye dönüşümünü içeren hızlı, birdenbire sıçramalı niteliksel bir değişmedir.

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...