Değişim nedir?
Değişim devinimsel farklılaşma demektir. Aristoteles bu terimi, karşılıklı iki durumda birinden öbürüne geçme, anlamında kullanmıştır.
Aristoteles’e göre üç türlü değişim vardır:
- Yokluktan varlığa geçerek (doğum),
- Varlıktan yokluğa geçerek (ölüm),
- Varlıktan varlığa geçerek (devim).
Skolastikler bu devimi mekanik bir anlayışla yorumlamışlardır. Onlara göre yeri değişenin kendisi değişmez (devim sadece yer değişikliğidir, nitelik değişikliği olmaz), bir taş atılarak bir cam kırılabilir ama taş ve cam olarak kalırlar.
Değişim ya da değişme terimi, tümüyle bir devim ve değişirlik öğretisi olan eytişimsel ve tarihsel özdekçiliğin ana kavramıdır. Herakleitos’tan beri bilinen ve Hegel idealizminden geçen ‘eytişimsel değişme’ olgusu bilimsel anlamına kavuşmuştur, bütün nesne ve olayların en genel varoluş biçimidir.
Doğasal, toplumsal ve bilinçsel nesne ve olgular karşılıklı etkileşimle sürekli olarak değişirler. Durağanlık gibi görünen oransal denge durumları da bu süre giden değişmenin ürünüdür. Değişmezlik ancak düşünsel soyutlamalarda olanaklıdır. Oransal ya da göreli denge durumları insansal ölçülere göre çok uzun süre devam edebilirler, ne var ki özlerindeki sürekli değişme görmelikten gelinse bile biçim ve özellikleri de er geç değişecektir.
