Alain Touraine

Alain Touraine, Fransız düşünür ve sosyologdur.

Alain Touraine 1925 yılında Fransa’nın Hermanville kentinde doğmuştur. Üniversite eğitimini 1950 yılında Ecole Normale Superieure’de tarih ve felsefe alanında, doktora eğitimini ise 1965 yılında tamamlamıştır. Mezuniyetinin ardından Touraine yedi yıl boyunca Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nde (Centre National de la Recherce Scientific) araştırmacı olarak çalışmış, 1958-60 yılları arasında Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu’nun (Ecole Pratique des Hautes Etudes) müdürlüğünü yapmış, 1970 yılında ise bu okula bağlı Toplumsal Hareketler İnceleme Merkezi’ni (Centre for the Study of Social Movements) kurmuştur (bkz. Encyclopedia of World Bibliography on Alain Touraine, 2011).

Alain Touraine günümüzün önde gelen toplumbilimcileri ve demokrasi kuramcıları arasında yer alır. Onun çağdaş sosyoloji kuramlarına yapmış olduğu katkının özü, geç modernliğin koşulları altında demokrasi, özne ve toplumsal hareketler arasında kurduğu kuramsal ilişkiler yanında bu ilişkilerin geliştirilmesi için önermiş olduğu ve genel olarak “eylemci” veya “müdahaleci” sosyoloji olarak bilinen araştırma pratiğidir. Farklı çalışmalarında kendilerine verilen kuramsal ya da metodolojik öncelik sırası değişiklik gösteriyor olsa bile çok genel hatları Touraine’nin, tarihin anlaşılması ve yorumlanması sorununa yaklaşırken Hegelci-Markçı diyalektik anlayıştan, toplumsal yapıların evriminde Durkheim’ın toplumsal işbölümünün evrimi ve bireyciliğin gelişimi anlayışından ve toplumsal aktörlerin eylemlerinin anlaşılmasında ise Weber’in eylem kuramından, özellikle de araçsal akılcı eylem ile değer yönelimli akılcı eylem kuramından etkilendiğini söylemek mümkündür.

Çağdaş sosyoloji kuramcıları arasında Ala.üin Touraine’nin bir toplumsal eylem sosyoloğu sıfatıyla temayüz etmesi onun 1968 öğrenci hareketleri üzerine çalışmaları ile başlayan, Polonya’daki sosyalist rejimin çöküşünü hazırlayan Dayanışma Hareketi ve Fransa’da nükleer karşıtı hareket üzerine incelemeleri ile devam eden çalışmalarının yöntemi ve içeriği ile alakalıdır. Touraine bu çalışmalarında “toplumun tarihsiciliği (historicity of society)” olarak ifade ettiği temel bir yaklaşımdan hareket eder. Marxist kuramın tarihsel özne fikrini andıran toplumun tarihsiciliği tabiriyle Touraine, Wieviorka’nın (2014) da belirttiği üzere, hem mütehakkim hem de muktedir mevkide bulunan ve kolektif hayatın ana yönelimlerini idare etme ve seyrini gözetleme iddiasında bulunana karşı üzerinde hâkimiyet kurulmuş olanın bu duruma itiraz adına toplumsal durumun mahiyetini tanıyabilme ve kendi kimliğini tanımlama kabiliyetine dayalı olarak harekete geçirilmiş mücadeleyi kastetmektedir. Ancak, bu yaklaşımın ima ettiği hususlar ve buna bağlı olarak almış olduğu özel içerik Touraine’nin bilimsel-entelektüel çalışmalarının seyrine ve bunlardan kazanılan deneyim ve anlayışa bağlı olarak değişim göstermiş görünmektedir.

İLGİLİ KONULAR:

• Programlanmış toplum
• Modernlik ve modern toplumların temel sorunu
• Alain Touraine: Modernlik ve demokrasi
• Siyasal modernlik ve demokrasinin boyutları

Kaynak: Çağdaş Sosyoloji Kuramları, s. 27-40, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 3552 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 2386