Felsefe hakkında her şey…

Cahit Tanyol

08.01.2023
Cahit Tanyol

Cahit Tanyol, edebiyatçıdır, felesefecidir, sosyologdur. Sosyal bilimlerin farklı alanlarında yazan çok yönlü bir fikir adamıdır. Ülke sorunlarına karşı her zaman duyarlı, yazdığı yazılarla ve yetiştirdiği öğrencilerle ülkemize önemli katkılar sağlayan bir bilim adamıdır.

1914 yılında Gaziantep’in Nizip ilçesinde doğan Tanyol’un doğduğu yıl Osmanlı İmparatorluğu son yıllarını yaşadığı bir döneme rastlar. Dönemin savaş yılları olması, Tanyol’un hayatında derin izler bırakır. Doğduğunda ailesi yörenin en varlıklı ailelerinden olmasına rağmen babasının şehit olması ve daha sonra aile içerisindeki miras paylaşımları yüzünden Tanyol’un çocukluğu zor şartlar altında geçer.

İlkokulu Nizip’te okuduktan sonra askerî okula gidip subay olmak isteyen Cahit Tanyol’un annesi buna izin vermez. Tanyol öğretmen okuluna kendi arzusu ile değil, annesinin tercihi doğrultusunda gitmek zorunda kalır. 1926 yılında Adana Muallim Mektebi’nde öğrenime başlar. Adana Öğretmen Okul’undan sonra Gazi Eğitim Enstitüsü’nün sınavlarını kazanarak Ankara’ya giden Tanyol, Gazi Eğitim Enstitüsü’nden çok iyi hocalardan ders alır.

Yozgat ve Çorum’da öğretmenlik yapan Tanyol’un tayini daha sonra İzmir’e çıkar. Hayatında İzmir’in önemli bir yeri olduğunu ifade eden Tanyol İzmir’de imtiyaz sahibi olarak “Aramak” dergisini çıkarır. Tanyol’un Hilmi Ziya Ülken ile tanışması ve onun etkisi ile felsefe okumak için İstanbul’a gitmeye kara vermesi ile Aramak dergisini kapatır.

1940 yılında İstanbul’a gelen Tanyol aynı yıl İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünde eğitime başlar. 1944 yılında felsefe bölümünde eğitimini tamamlar. Ülken’in isteği üzerine 1946’da İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünde asistan olarak göreve başlar. 1949 yılında “Ahlakta Haz ve Elemin Rolü” başılıkllı teziyle doktorasını tamamlar. H. Ziya Ülken’in isteği üzerine Sosyoloji Bölümünde akademik yaşamına devam eden Tanyol 1982 yılında emekli olana kadar aynı bölümde bilim dünyasına önemli katkılar sağlamıştır (bkz. Gelekçi, “Cahit Tanyol” 2008).

Tanyol “Tarihe Sosyoloji ile Bakmak” diye nitelendirilen karşılaştırılmalı tarihsel yöntem ve tarihsel materyalizmin etkisiyle, artık sezgi olmaktan çıkıp kesin bilgiye dönüşen Doğu-Batı farklılığından kalkarak, toplumsal yapımızı temellendirmeye çalışmış çok yönlü bir düşünce adamıdır (Güllülü, 2010: 20).

1960’lı yıllar Tanyol açısından önemli toplumsal sorunların tespiti ve çözümüne yönelik sosyolojik görüşlerini siyaset alanına yansıttığı yıllardır. 1950’li yıllardaki çalışmalarında Durkheim, Ziya Gökalp ve Prens Sabahattin’nin sosyoloji ve metot anlayışını benimseyen Tanyol’da 1960-1990 yıllar arasında Marksist metodoloji hakimdir. 1990’lı yıllardan sonra Tanyol kendisini etkileyen en önemli fikir adamının Max Weber ve onun bürokrasi anlayışı olduğu ifade eder. (Gelekçi, 2008: 999). 1990’lı yıllardan itibaren dünyada ve Türkiye’de meydana gelen değişmelere bağlı olarak onun görüşlerinin odak noktasını Kemalizm ve ordu oluşturmuştur.

Cahit Tanyol, 11 Ağustos 2020 tarihinde hayata veda etmiştir.

İLGİLİ KONULAR:

Kaynak: TÜRK SOSYOLOGLARI, s.  118-125, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2915 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1872

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...