Karl Marx ve Materyalizm (Maddecilik)

Materyalizmin bir başka ünlü temsilcisi de Karl Marx (Karl Marks)’tır.

Marx, Feuerbach (Foyerbah)’n materyalizminden ve Hegel’in diyalektiğinden etkilenerek diyalektik materyalizm adını verdiği yeni bir kuram geliştirmiştir. Marx, Hegel’in diyalektiğinin baş aşağı durduğunu kendisinin ise ayakları üzerine oturttuğunu söyler. Hegel’in sisteminde varlık ide ile başlar, ide maddeyi ve doğayı yaratır. Marx’ta ise madde ile başlar, düşünce maddenin ürünüdür. Bir başka anlatımla maddi olan düşünsel olanı meydana getirir.

Marx’a göre dünyadaki değişme mekanik olarak değil, diyalektik yasalara göre (tez, antitez ve sentez), ani sıçramalar yoluyla gerçekleşir. Bu değişim sürecinde madde biçim değiştirir. Böylelikle madde birbirinden nitelik bakımından farklı varlıkları meydana getirir.

Marx diyalektik materyalizmi hem doğaya hem de topluma uygulamıştır. Nasıl doğada maddi olan düşünsel olanı belirliyorsa, toplumda da üretim biçimi kültürel, siyasal ve ekonomik yaşamı belirler. Buna göre insan eylemlerinin başlıca yönlendiricisi ekonomik yapıdır. Ona göre ekonomik güçler ve üretim araçları alt yapıyı oluşturur. Toplumun yapısı, kurumları ekonomik yapıya göre şekillenir. Alt yapıya göre şekillenen toplumun sınıflara ayrılması, yasalar, kurumlar vb. de üst yapıyı oluşturur.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı