Felsefe hakkında her şey…

Toplumsal Tabakalaşma Piramidi Nedir?

21.11.2019
7.858
Toplumsal Tabakalaşma Piramidi Nedir?

Tabaka, toplumsal yapı içinde benzer toplumsal özelliklere sahip bireylerin oluşturduğu bir katmanı ifade eder.

Tabakalaşma ise zaman ve mekân bakımından tüm toplumlarda var olduğu kabul edilen, tarihsel olarak farklı biçimlerde ortaya çıkan ve toplumların yapılarına göre değişkenlik gösteren, nüfusun hiyerarşik olarak farklılaşması olgusudur. Başka bir deyişle tabakaların oluşturduğu hiyerarşik yapıdır.

Sosyologlar tabakayı; statü, servet, güç, yaşama biçimi gibi ölçütlere dayanarak toplumsal farklılıkları kategorize etmek üzere araçsal bir kavram olarak kullanırlar. Bu kavram sosyologlara, somut bir toplumsal gruba atıfta bulunmaksızın toplumu üst, orta ve alt gibi hiyerarşik olarak bir araya gelmiş bir yapı şeklinde tasarlama imkânı tanır.

Toplumsal tabakalaşma olarak tanımlanan bu hiyerarşik yapı sosyologlar tarafından bir piramide benzetilir. Her toplumun tabakalaşma biçimi üst, orta ve alt tabakalardan oluşan piramidal bir yapı görünümü arz eder. Ancak aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi toplumların gelişmişlik düzeyine göre toplumsal tabakalaşma piramidi farklılık gösterir. Aşağıda bu tabakaların ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklılaştığını gösteren tabakalaşma piramitleri verilmiştir.

Sosyolojik incelemelerde toplumsal tabakalaşma bir piramide benzetilerek açıklanmaya çalışılır.

Toplumsal olanaklardan pay almanın az ya da çok olması toplumsal tabakalaşma piramidinin şeklinin değişmesine neden olur. Eğitim, sağlık, spor, siyaset, ekonomi, kültür ve sanat gibi olanaklardan yararlanma düzeyi, bireylerin hangi toplumsal tabaka içinde yer aldığının belirlenmesinde dikkate alınması gereken bazı ölçütlerdir.

Her toplumda tabakalaşma farklı biçimlerde karşımıza çıkar. Bu yüzden her toplum için toplumsal tabakalaşma şekilleri farklıdır. Gelişmiş toplumlarda toplumun refah seviyesi yükselmiştir. Bunun en önemli göstergelerinden biri, orta tabakayı oluşturan bireylerin sayıca artmış olmasıdır. Buna karşılık az gelişmiş toplumlarda toplumun ekonomik refahı düşük olduğu için alt tabaka daha geniş, orta tabaka ise daha dardır. Orta tabakayı belirlemek diğer tabakalara göre daha zordur. Orta tabaka alt ve üst tabakalar arasında yer aldığı için ikisinin de özelliklerini taşıyabilir.

Üst Tabaka

Üst tabaka önemli miktarda mülkiyete sahip olan az sayıdaki kişilerden oluşmaktadır. Anthony Giddens (Antoni Gidıns)’a göre; üst tabaka içinde eski ve yeni zenginler arasında açık seçik bir statü farkı vardır. Mülkiyetleri birkaç kuşak öteden beri var olan aileler, servetlerini kendileri kazananlara küçümsemeyle bakarlar. Bu ikisi kimi bağlamlarda karışık olsa da orta sınıf kökenleri olanlar kendilerini uzun süredir yerleşik olan servet sahiplerinin bulunduğu çevrelerden dışlanmış olarak hissederler. Mülkiyet hem Marks’ın hem de Weber’in vurguladığı gibi güç yaratır. Üst tabaka üyeleri yüksek mevkilerde büyük bir çoğunlukla temsil edilirler. Üst tabakada bulunanların tüketim alışkanlıkları gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Kültürel ve sanatsal etkinliklerden sınırsızca yararlanabilirler. Her tür sosyal, siyasi ve ekonomik faaliyetin içinde bulunabilirler. Üst tabakanın görünümü ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklılık gösterir. Şekillerde görüldüğü gibi gelişmiş ülkelerde üst tabaka daha geniş ve sayıca daha fazladır. Az gelişmiş ülkelerde ise üst tabaka daha dar ve sayıca daha azdır.

Orta Tabaka

Orta tabaka pek çok farklı meslekteki insanı kapsamaktadır. Gelişmiş toplumlarda bugün nüfusun büyük bir bölümü bu tabaka içindedir, çünkü hizmet sektöründe çalışanlar, sanayi sektöründe çalışanlara oranla ayırt edilebilir derecede artmıştır. Orta tabaka içinde birbirinden farklı üç kesim bulunmaktadır.

Orta tabakanın ortası kendi işlerinin başındaki küçük iş sahipleri, küçük market sahipleri ve çiftçilerden oluşur. Orta tabakanın üstü esas olarak yönetici konumunda ya da profesyonel konumda olanlardan oluşmaktadır. Bunların çoğunluğu bir yüksek öğrenim görmüştür. Toplumsal ve politik konular hakkındaki liberal görüşleri benimseyenlerin oranı özellikle profesyonel gruplar arasında oldukça yüksektir. Orta tabakanın altı, büro elemanları, satış temsilcileri, öğretmenler, hemşireler ve diğerlerini kapsayan heterojen bir kategoridir.

Alt Tabaka

Alt tabaka üyeleri üst ve ortaya kıyasla ayırt edici derecede kötü çalışma koşulları ile düşük yaşam standartlarına sahiptir. Bunların çoğunluğu uzun süredir işsiz olanlar ile iş bulamayanlar arasında yer almaktadır. Örneğin, inşaat işçileri, seyyar satıcılar bu tabakada yer alırlar.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...