Yeniden Kurmacılık Nedir, Ne Demektir?

Yeniden Kurmacılık eğitim akımı ilerlemecilik akımının bir devamıdır. Son gelişen akımlardan biridir. Akımın dayandığı felsefe “pragmatizm”dir. John Dewey, Isaac Bergson, T. Brameld temsilcilerindendir.

Amerika’da meydana gelen ekonomik kriz, sosyal bunalımlar ve teknolojik gelişmelerle birlikte insan varlığını tehdit eder hâle gelen durumlar, ilerlemeciliğin amaçsız ya da işlevini yerine getiremez olarak anlaşılmasına yol açmış ve ona bir tepki olarak yeniden kurmacılık akımının oluşumunu hazırlamıştır.

Yeniden kurmacılığa göre, sürekli var olan gelişme ve değişmelere insanın ayak uydurabilmesi için var olma mücadelesinde bir seçim yaparak, eskiyen, yıkılan değerlerin yerine yenisinin inşa edilmesi gerekir.

Bütün düşüncelerin ortak hedefi insanlığın mutluluğu olmasına rağmen amaca ulaşmada takip edilecek, bağlı kalınacak yollar konusunda bu düşünceler arasında bir çatışma söz konusudur, Özellikle de devlet ve toplum felsefesinde, nasıl bir yönetim ve devleti kim yönetmesi gerektiği noktasında birbirinden çok farklı ve çalışan teolojik ve siyasi düşünceler mevcuttur.

John Dewey, yeniden kurmacılık anlayışının en önemli temsilcilerindendir.

Çatışan bu değerler içerisinde insan hangisine bağlı kalacağını bilememektedir. Bu durumda bütün bu düşüncelerin yasal bir zeminde savunulabileceği özgür bir ortam gereklidir. Bu ortam da ancak demokrasi ile mümkündür.

Bundan dolayı uygarlıklar, çoğulcu katılımın genelde daha doğru, daha iyiyi bilip uygulayacağı, azınlığın da görüşlerini savunup karşı eleştiri yapabileceği, yönetimin seçimle belirlenebileceği düşüncelerine dayalı bir yönetim biçimi olan demokrasiyi benimsemelidirler. Bu ise ancak eğitimle sağlanabilecek bir durumdur. Çünkü eğitim bir değişim ve denge aracıdır.

Gerçeklik değişmeye bağlı olarak bir izafiyet gösterdiğinden, eğitim bu rölativiteye ayak uydurabilecek şekilde yıkılan ya da eskiyen değerleri her an yeniden kuracak bir araçtır. Bu çerçevede eğitimin amacı bir dünya uygarlığı yolunda, insanların mutluluğunu, barış ve huzur ortamını sağlayarak değişmeyi gerçekleştirmektir.

Gerçeklik sadece yaşanan ana özgü değil, geleceği de kapsadığından eğitim yalnız yaşanan anı değil geleceği de göz önünde bulundurmak zorundadır. Başka bir deyişle eğitim geçmiş ve gelecek arasında geçmişi bir araç olarak kullanarak geleceğe hazırlama sürecidir. Bu bağlamda dersler geleceğe yönelik içerikse değişmeye açık bilimsel bir karakter taşımalıdır.

Okul, tek tek bireylerden başlayarak topluma doğru bir sosyal değişme ve toplumu yeniden yapılandırmanın sorumlu organizatörü olmalıdır. Amaçlar çok önemli olduğundan, yeniden kurmayı sağlayacak olana araçlar olarak, dersler, içerik ve konular amaçlara göre yapılandırılmalıdır.

Yeniden kurmacılık anlayışına göre okul, tek tek bireylerden başlayarak topluma doğru bir sosyal değişmeden sorumlu olmalıdır.

Eğitim durumları ise bu amaç doğrultusunda düzenlenmeli, bireylere toplumu yeniden şekillendirebilecekleri inancı ve kanaati uyandırılarak, hedefe varma yolunda işe yarayacak her tür materyal ve öğretim metot ve stratejileri kullanılmalı, gerektiğinde yenileri geliştirilmelidir.

Amaçların meşru kıldığı, amaç açısından fayda prensibi çerçevesinde, her tür fikir ve düşüncenin özgürce tartışılıp eleştirilebildiği ve hangisinde karar kılınacağına bireylerin kendilerinin karar verdiği, öğretmenin rehberlik ettiği demokratik sınıf ortamları düzenlenmelidir.

Daha çok gelecekle ilgili sosyal ve doğal problemler ele alınarak çözüme yönelik sınıf tartışmaları yapılmalıdır. Eğitim-öğretim faaliyetlerinde teorikten ziyade pratik, uygulamaya dönük; bireylerin kendi yeterliliklerini geliştirecek ve gizil güçlerini açığa çıkaracak olan yaşantılar tercih edilmelidir.

İleri sürülen tüm bu düşüncelerin asıl amacı, geleceğe hazırlık ve var olma mücadelesinde değişen şartlara bağlı olarak toplumun temel dinamiklerinin yeniden kurulmasını sağlayacak bir araç olarak eğitimin nasıl olması gerektiğini betimler.

YENİDEN KURMACILIK İÇİN EĞİTİMİN AMACI NEDİR?

Yeniden Kurmacılık için eğitimin amacı toplumu yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmek olarak kabul edilmektedir. Eğitim açık seçik bir sosyal reform hareketi geliştirmede önemli araçlardan biridir. Eğitim yeni bir toplumsal düzen (social order) yaratmaya girişmelidir. Toplumsal değişmede temel sorumluluk okullardadır. Bu işte esas güç öğretmenlerdedir. Okul yeni bir toplumsal gelişmeye imkan verecek biçimde geleceğe yönelik olmalıdır. Bu akımın önemli özelliği, eğitimin davranış bilimlerinin bulgularına dayalı olarak toplumu yeniden inşa edeceğine inanılmasıdır.

Bu akım da ilerlemecilik gibi temeli pragmatizme dayanan bir felsefedir. Hatta ilerlemecilik, eğitim felsefesinin devamı olarak da görülmektedir. Dewey’e göre eğitim, sosyal bir süreçtir ve toplumun yeniden yapılanmasının da etkin aracıdır. Bu sebeple okul, sadece kültürel mirası aktaran bir kurum değil, aynı zamanda politik ve sosyal sorunlara çözüm üreten kurumlar olmalıdır.

Okul bir sosyal, reform aracı olarak görülmektedir. Örneğin, okullar, çağımızın ve hemen hemen her toplumun sorunu olan şiddet hareketleri, yoksulluk, çevre kirliliği, küresel ısınma, kanun dışı hareketler, sokakta yaşayan kimsesizler, çeşitlenen madde bağımlılıkları gibi konulara hem dikkat çekip farkındalık oluşturulabilir hem de bunlara çözüm getirilebilir. Okullarda grup çalışmaları ve proje çalışmaları büyük öneme sahiptir.

YENİDEN KURMACILIK AKIMININ EĞİTİM ANLAYIŞI

• Eğitimin amacı toplumu sürekli olarak yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmektir.
• Eğitim sosyal reform hareketlerini gerçekleştirmede, hem önemli bir değişim aracı hem de denge aracıdır. Yani eğitim kurumları, toplumda yapılması gereken sosyal reformların gereğine toplumu inandırmalı ve onları eğitmelidir.
• Eğitim toplumsal değişme sürecinin merkezi olmalı ve bu süreçte öğretmen aktif olmalıdır.
• Yaşam sürekli değiştiğinden, insan her an onu yeniden kurmak zorundadır, toplumun ve dünyanın gelecekte karşılaşacağı sorunlara eğitimde önem verilmelidir.
• İdeal bir toplum, demokratik toplum olduğundan, demokrasiyi kendi içinde ve toplumda gerçekleştirmeye dönük bir eğitim sistemi kurulmalıdır.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 4. Sınıf “Eğitim Sosyolojisi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Prof. Dr. Hüseyin Akyüz – Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma; Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Diğer Ders Notları (Ömer YILDIRIM)