William David Ross modern entelektüel tarihin anahtar isimlerinden ve yirminci yüzyılın en önemli İngiliz filozoflarından biridir. İngiliz filozof hem bir üniversite yöneticisi hem I. Dünya Savaşı gazisi ve de en çok ahlak felsefesi ve klasik edebiyata yaptığı önemli katkılarla tanınan bir beşeri bilimler uzmanıdır.

Klasik çalışmaları alanında, Platon ve Aristoteles üzerine yazdığı kısa eserlerin yanı sıra, en büyük başarısı Aristoteles’in tüm eserlerinin kapsamlı Oxford çevirilerinin editörlüğünü üstlenmesi olan William David Ross ahlak felsefesi alanındaki en büyük başarısını ise Kantçı etiğin kısa bir eleştirisiyle birlikte deontolojik çoğulculuk, etik sezgicilik, doğalcılık karşıtlığı ve prima facie ödevleri birleştiren benzersiz ve hâlâ tartışmalı olan yeni ve önemli bir etik teorinin formüle edilmesi ile sağlamıştır.

Bir bütün olarak ele alındığında, William David Ross‘un çalışmaları etkileyici ve bazı açılardan özgün ve benzeri görülmemiş bir başarıyı temsil etmektedir. Oxford Üniversitesinden iş arkadaşı olan Isaiah Berlin dışında, kendisini yalnızca birinci sınıf bir eleştirmen ve özgün bir teorisyen olarak değil, aynı zamanda üst düzey bir akademisyen, eğitimci, editör, çevirmen olarak da benzer şekilde öne çıkaran başka bir modern İngiliz akademik filozof düşünmek zordur.

William David Ross duru, titiz, gösterişten uzak kişiliğiyle Aristoteles ve Kant’ı hatırlatır. Onlar gibi pek heyecan verici olmasa da her zaman düşünsel, uyarıcı ve öğreticidir.

William David Ross kimdir?

William David Ross, İskoçya’nın kuzey kıyısındaki Caithness bölgesinde küçük bir sanayi, balıkçılık ve turizm kenti olan Thurso’da doğdu. Saygın bir öğretmen ve okul yöneticisi olan John Ross’un oğluydu.

Ross, hayatının ilk altı yılını babasının Travancore’daki Maharajah Koleji’nin ilk müdürü olarak görev yaptığı Hindistan’da geçirdikten sonra İskoçya’ya döndü ve erken eğitimini Edinburgh’daki Kraliyet Lisesi’nde aldı. Edinburgh Üniversitesinde üniversiteye devam etti ve 1895 yılında klasik çalışmalar bölümünden birinci sınıf onur derecesiyle mezun oldu. Eğitimine Oxford Balliol College’da devam etti ve 1898’de klasik ve beşeri bilimlerden birincilikle mezun oldu. 1900’de Oxford Oriel College’dan öğretim üyeliği teklifi aldı.

1906 yılında eski eşi Edith Helen Ogden (ö. 1953) ile evlendi ve bu evlilikten dört kızı oldu. Yaklaşık elli yıl boyunca Oxford’da kalan Ross, fakültede ve Oriel College’ın müdürlüğü (1929’dan 1947’ye kadar) ve Üniversite Rektör Yardımcılığı (1941’den 1944’e kadar) dahil olmak üzere çeşitli idari görevlerde bulundu.

Ross, saygın akademik kariyeri boyunca etik teorisine ve klasik çalışmalara yaptığı katkılarla uluslararası alanda tanındı ve takdir topladı. Platon, Aristoteles ve Kant üzerine çalışmalarının yanı sıra, ahlak felsefesi alanında iki önemli ve son derece etkili eser yayımlamıştır: The Right and the Good (1930) ve Foundations of Ethics (1939).

William David Ross‘un en önemli akademik başarılarından biri Aristoteles’in tüm eserlerinin Oxford İngilizce çevirilerinin editörlüğünü yapmasıdır. Özellikle Metafizik ve Nikomakhos’a Etik‘in çok ilgi gören ve bugün de yaygın olarak kullanılan İngilizce çevirilerine yaptığı 11 ciltlik katkı (1908-1931) dikkat çekicidir.

Ross 1939’da, 1880’de kurulan ve felsefenin özünde ödüllendirici, yaşamı geliştirici bir toplumsal girişim olarak teşvik edilmesine adanmış Londra merkezli bir kuruluş olan Aristotelian Society‘nin başkanlığını yapmıştır.

Akademik çalışmalarının yanı sıra Ross, kamu hizmeti ve sivil yönetim alanında da dikkat çekici bir sicile sahiptir. 1915 yılında İngiliz ordusuna katıldı ve Mühimmat Bakanlığında görev yaparak binbaşı rütbesine ve Bakan Yardımcılığına kadar yükseldi. Savaştan sonra OBE ile ödüllendirildi ve 1938’de askeri başarılarının daha da tanınmasıyla şövalye ilan edildi. 1936-1940 yılları arasında İngiliz Akademisi Başkanı olarak görev yaptı ve 1947’de dünyanın en eski ve en büyük akademik federasyonu olan Union Académique Internationale‘in başkanlığına seçildi.

William David Ross, İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında, vicdani retçiler için kurulan itiraz heyetinde yer almış ve İngiltere Ulusal Tahkim Mahkemesi’nin bir üyesi olarak görev yaparak bir tür kamu görevi veya sivil rol üstlenmeye devam etmiştir. Ross, akademik ve kamusal yaşamdan emekli olduktan sonra yaşamı boyunca felsefe çalışmalarına devam etmiştir.

William David Ross 5 Mayıs 1971’de Oxford’da ölmüştür.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım