Girişimcide Olması, Bulunması Gereken Özellikler

Özellikle başarılı girişimcilerin birçok ortak özellikleri olmasına karşın gerek çalışma alanları, gerek yaptıkları işler açısından çok farklı özelliklerinin olduğu da görülmektedir.

Başlıca ortak özellikler; risk alabilme, sorumluluk üstlenme, dinamik bir kişilik, yeniliğe, değişime ve dönüşüme açık bir yapı, ihtiraslı ve büyük olma tutkusu ve başarıya odaklanma gibi özellikler sayılabilir. Bu niteliklere sahip olmayan girişimcilerin başarılı olmaları mümkün değildir. Girişimci kişilikte bulunması gereken özellikler arasında, girişimcilik ruhun sahip olmak ilk sırada sayılmaktadır. Herhangi bir bireyin sahip olduğu girişimcilik ruhu, katma değer yaratan faaliyetler ve zenginlik (bolluk) yaratma misyonunu üstlenerek fırsatları sermaye olarak kullanma isteği olarak da ifade edilebilir.

Girişimcilik ruhu genetik olarak var olabileceği gibi aile, çevre, eğitim, gelir vb. çeşitli unsurların da girişimcilik ruhunun gelişmesinde çok önemli etkenler olduğu kabul edilebilir. Girişimcilik ruhu, sadece kişisel özelliklerle değil, motive edici faktörlerle de açıklanabilmektedir. Bunun yanında girişimcilik kolay bir meslek ya da sanat değildir. Her ne kadar girişimcilik eğilimi olan insan sayısı fazla olsa da, girişimcilik kültürünün yetersizliği, mali ve finans imkanlarının azlığı, ülke ekonomisine olan güvenin azlığı, eğitim düzeyinin düşük oluşu vb. sebeplerden dolayı girişimci olan insanların sayısı azdır.

Girişimci kişilik yaratıcı kişilikten izler taşır. İkisi de benzer kavramlar olmakla beraber aralarındaki fark yaratıcı kişilerin kör güdüsü ile çalışmamalarıdır. Bu, yaratıcı kişilere esnek davranabilme fırsatını verirken girişimcilerin ise böyle bir avantajları yoktur. Yaratıcı kişilerin başlattıkları sürecin başarıya ulaşması girişimci kişilerin sağlayacakları itici güç ile mümkün olmaktadır. İşletmelerin çoğu daha iş hayatlarına başlamalarının ilk zamanlarında başarısızlığa uğramaktadır. Bu başarısızlıkta, girişimcilerin sahip olmaları gereken kişilik özelliklerine sahip olmayışları ya da girişimci olabilecek yeterlilikte bulunmayışlarının rolü büyüktür. Zaten bu ve benzeri kişisel özelliklere sahip olmayan ve iş hayatında girişimci kişilik özelliklerinin dışında hareket edebilen girişimcilere rastlanılması da mümkün değildir.

Çağdaş ekonomilerde girişimcilerin fonksiyonu yöneticiler arasında dağılma eğilimi göstermekle birlikte, işletmenin stratejilerini ve çevresiyle ilişkilerini belirleyip düzenleyen bir otorite olarak devam etmektedir. Bu bakımdan girişimcilerin kendisini yöneticilerden ayıran kişiliğe sahip olmaları gerekir. Ancak, girişimcilerin diğer insanlardan farklı kişilik özelliklerine sahip olmaları başarılarının bir garantisi değildir, sadece başarıya ulaşma olasılığını artırır.

Girişimci kişiliğe sahip insanlar, hayatları boyunca önemsiz durumları bile çok önemli duruma çevirebilirler. Girişimciler, toplumun vizyon sahibi üyeleridir. Geçmişte değil, gelecekte yaşarlar. Girişimcilerin başlıca özelliklerini kişisel, davranışsal ve sosyal özellikler olarak üçe ayırmak mümkündür.

Kişisel Özellikler

İş hayatında başarılı olmanın göstergesi sadece para kazanmak değildir. Başarı aynı zamanda hayatı zenginleştirmek ve kişisel tatminle de ilgili bir kavramdır. Şimdiye kadar girişimcilikle ilgili yapılan araştırmalarda girişimciliğe farklı açılardan bakılmıştır. Buna rağmen bütün araştırma sonuçlarından; hayal, risk alma, yenilik, yaratıcılık, başarı arzusu, güç arzusu ve fırsatçılık gibi benzer özellikler ortaya çıkmıştır. Başarılı kabul edilen girişimcilerde bu gibi kişisel özellikler bulunurken başarılı girişimcileri başarısız olanlardan ayıran tek bir özellikler bütünü de yoktur.

Girişimcilik bir takım özelliklerin bileşimidir. Girişimci kişiler bu özelliklerin bazılarını fazlaca önemserken bazılarını az önemseyebilir ya da hiç önemsemeyebilirler. Başka bir ifade ile bu özelliklerin hepsi bir girişimcinin kişiliğinde baskın olmayabilir yani her özelliğin girişimci kişiliğin oluşmasına etkisi farklı ağırlıktadır. Günümüzde girişimci bir kişiliğe sahip olmak çok önemlidir. Çünkü girişimciler etrafı izlemekle kalmazlar, her zaman mükemmele ulaşma yolunda yenilik arayışı içindedirler. Bu tür kişiliğe sahip olmak kendi işinin patronu olmak isteyen insanların en büyük dayanağıdır. Girişimci kişiler azı çoğa çevirmenin en somut örnekleridir. Bu özellikleri doğrultusunda ideallerini ve enerjilerini paylaşırken başarısız olan kişilere toleransları çok az olur. Zorlukları aşmaya yatkın, bağımsızlık ihtiyaçları yüksek, fırsatçı, riske yatkın, pozitif düşünen, iyimser, vizyon sahibi yaratıcı, kendine güvenen insanlardır.

Girişimcilerin başlıca kişisel özellikleri şunlardır: Hayalcilik, riske katlanma, yenilik ve yaratıcılık, yönetim becerisi, öğrenme azmi, hırslılık ve kararlılık, iyimserlik ve kendine güvenme, önsezi ve fırsatçılık, vizyon, odaklanma, başarma ihtiyacı, bağımsızlık ihtiyacı, enerjik olma, problem çözme becerisi, planlama, esneklik, hataları kabul etme, strese karşı dayanıklılık.

Davranışsal Özellikler

Girişimcilik özelliğine sahip kişiler, koşullar tarafından kısıtlanmaya razı olmaz; fırsatları fark eder, inisiyatif kullanarak harekete geçer ve istediğini elde edinceye kadar sabreder. Kendi davranışları sonucunda şartları değiştirebileceklerine dair bir inanç taşır. Bu nedenle girişimci eylemlere doğru yönelirler. Girişimci özelliği taşımayan kişiler ise kendilerini rüzgâra bırakırlar.

Girişimci kişiler başarıyı; sıkışık bir iş takvimine uymak, bir projeyi bütçesinin altında bir maliyetle tamamlamak ve kazanmak olarak tanımlarlar. Bu nedenle girişimci özelliği olan kişiler ya kendi işlerini kurarlar ya bir değişime önderlik ederler ya da büyük kuruluşların içinde girişimci faaliyetlerde bulunurlar. Aynı zamanda çevrelerinde yaşam kalitesini artıracak sivil toplum faaliyetlerinde bulunurlar. Bu tür kişiler başarıyı geleceğe yönelik değişim yaratmakla eşanlamlı görür.

Girişimciler bir işe başlayacakları zaman aşağıdaki davranışsal özellikleri sergilerler:

• Sürekli değişim fırsatları kollar.
• Değişime odaklı hedefler belirler.
• Problemleri öngörür ve önler.
• Farklı işler yapar ya da işleri farklı yapar.
• Harekete geçer.
• Hedefe ulaşana kadar uğraşmayı ve çaba göstermeyi sürdürür.
• Değişimi tasarlamak ve başlatmakla kalmaz, sonlandırır ve başarır.

Sosyal Özellikler

Girişimcilerin başarıya ulaşmak için sahip olmaları gereken özelliklerden biri de insani ilişkiler yani iyi iletişim kurma becerisidir. Personeli iyi bir şekilde motive etme, yönlendirme ve etkili iletişim, girişim sürecinin her aşamasında gerekli ve önemlidir.

Girişimci, insanlarla iyi geçinebilen, ilişkileri sağlam olan bir tutum içinde olmalıdır. İletişimin etkin ve ilişkilerin sağlam olması; güvenilir olma, hızlı karar alabilme, belirsizlik ve riske karşı yüksek tolerans gösterme, strese dayanıklı olma, ikna kabiliyetine sahip olma, iletişimi kolayca başlatabilme, çevrenin farkında olma ve geri beslemeye önem verme faktörlerinin bütünleşmesi ile mümkün olur. Girişimci insani ilişkilerde becerikli ve sempatik olmalıdır. Bu yolla çalışanların motive edilmeleri kolaylaşır.

Girişimcinin insani ilişkilerde başarılı olmak için dikkat etmesi gereken faktörler ise şunlardır:

• İnsanlarla iletişim kurulduğunu unutmamalıdır.
• Topluma yararlı mal ve hizmetler üretmelidir.
• Her insanın farklı özellikte olduğu gerçeğini kabullenmeli ve buna göre hareket etmelidir.
• Çalışanlarının gerekli ek eğitimleri almalarını sağlamalıdır.
• Çevreyi tanıma, çevre tarafından tanınmalıdır.
• İnsanlara sevgi ile yaklaşmalıdır.
• Adil, tarafsız ve dürüst olmalıdır.
• Çalışanlarına her türlü sosyal olanakları sağlamalıdır.
• Başkalarına verdiği sözleri tutmalıdır.

Kaynak: Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları Mesleki Açık Öğretim Lisesi “Girişimcilik 1” Ders Kitabı