Antik Dönemde Felsefenin Gelişimi Nasıl Olmuştur?

İnsanlık tarihinin başlangıcından beri insanlar dünya ve kendilerinin dünyadaki yeri hakkında sorular sormuşlardır.

İlk toplumlar için en temel sorulara cevaplar dindeydi, tanrıların eylemleri evrenin işleyişini açıklamış ve insan uygarlıkları için bir çerçeve oluşturmuştu. Ancak bazı insanlar geleneksel dini açıklamaları yetersiz bularak geleneklere ya da dine değil akla dayanan cevaplar aramaya koyuldular. Bu kayma felsefenin doğmasına ve bilinen ilk büyük düşünür olan günümüzde Türkiye’de bulunan bir Yunan yerleşim birimi olan Miletoslu Thales‘in ortaya çıkmasına neden oldu. Thales evrenin doğasını araştırmak için aklı kullandı ve aynı şeyi yapmaları için başkalarını da teşvik etti. Kendisini izleyenlere sadece bulduğu cevapları değil aynı zamanda rasyonel düşünme sürecinin tümünü ve tatmin edici açıklamaların nelerden oluşması gerektiğiyle ilgili görüşünü bıraktı. Thales bu nedenle genellikle ilk filozof olarak kabul edilir.

İlk filozofların üzerinde durdukları en önemli başlık Thales’in temel sorusuydu: “Dünya neden yapılmıştır?” Cevapları bilimsel düşüncenin temellerini ve bilimle felsefe arasında bugün de geçerli olan ilişkiyi oluşturdu. Pisagor‘un, dünyayı ilk madde olarak tanımlanabilecek bir kavramın terimleri yerine matematiksel terimlerle araştıran çalışmaları önemli bir dönüm noktası yarattı. O ve öğrencileri kozmosun yapısını sayılar, oranlar ve geometriyle tarif ettiler. Bu matematiksel ilişkilerin bazıları Pisagor ve öğrencileri için mistik anlamlar kazandıysa da evrenin sayısal olarak açıklanması bilimsel düşüncenin doğmasında önemli bir etki yaratmıştır.

Antin dönem felsefesini aşağıdaki başlıklarda irdelemek mümkündür:

– Antik Yunan felsefesi
– Doğu felsefeleri

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı