İnsan var olduğu günden beri bir yandan evrende olup bitenleri anlama, tanıma, onun sırlarını çözme, öte yandan doğayı kontrol altına alarak daha rahat ve güvenli bir yaşam sürdürme isteğini duymuş; bu istek doğrultusunda bilime olan ihtiyaç her geçen gün artmış ve insanın hayatını giderek daha fazla şekillendirmiştir.

Bilinmeyeni ortaya çıkarmanın ve doğada var olan olay ve olguları açıklamanın en temel aracı olan bilimin bazı temel işlevleri bulunmaktadır.

Bilimin işlevlerini açıklama, anlama ve kontrol olmak üzere üç ana başlıkta incelemek mümkündür.

Bilimin İşlevleri

BİLİMİN İŞLEVLERİ NELERDİR?

Bilimin temel işlevleri farklı adlarla tanımlansa da genel olarak betimleme, açıklama, yordama ve kontrol olarak ifade edilir.

Betimleme

Bilimin anlama işlevi, var olan durumun olduğu gibi aktarılmasıdır. Aynı zamanda “Nedir?” sorusunun cevabıdır.

Anlama

Bilim, var olan şeylerin tek tek ya da ilişkiler halinde tanınması, ayrıntılı özelliklerinin öğrenilmesi ile başlamaktadır. Anlama işlevi de bu amaca yönelik “nedir?” sorusuna verilecek yanıt ile ilgilidir ve var olan durumun olduğu gibi ortaya konulmasına hizmet etmektedir.

Açıklama

Mevcut durumun olduğu gibi tanınmasından sonra, o durumların muhtemel nedenlerini bilmeye çalışmaktır. Aynı zamanda “Niçin?” sorusunun cevabıdır.

Bilimle uğraşanlar, araştırdıkları olayların ya da olgusal durumların sadece adını vermekle, onları sınıflandırmak ya da ne olduklarını bilmekle yetinmezler. Bunların nasıl ve niçin oluştuklarıyla ilgili olarak da açıklama yapmaya çalışırlar.

Yordama

Betimleyici ve açıklayıcı faaliyetler sonucu ulaşılmış olan ilişkilerin, başka olaylarının tahmininde kullanılmasını içerir.

Kontrol

Betimleme ve açıklama işlevleriyle üretilen bilgilerin fiilen uygulamalara aktarılması, doğa ve toplum olaylarının denetim altına alınmasını amaçlar.

Bilimin bir diğer önemli işlevi ise istenen sonuçları elde edebilmek için gereken koşulları “kontrol altında tutmaktır”.

Kontrol işlevi, açıklama ve anlama işlevleriyle üretilen bilgilerin fiilen uygulamalara aktarılması, doğada ve toplumda meydana gelen olayların denetim altına alınmasını amaçlamaktadır.

Kaynak: ATA-AÖF, EĞİTİM PSİKOLOJİSİ, Yrd. Doç. Dr. Muhammed ÇİFTÇİ