Zygmunt Bauman
Zygmunt Bauman, 19 Ekim 1925’te Polonya’nın Poznan bölgesinde fakir bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen; postmodern felsefenin sosyolojiye uyarlanmasıyla ve genel kuramsal düzeyde değerlendirmesiyle bilinen yapıtlarıyla tanınan sosyolog ve filozoftur.
Zygmunt Bauman, İkinci Dünya Savaşı başlayana kadar, doğduğu yer olan Poznan’da yaşamını sürdürmüştür. 1939 yılında henüz 14 yaşında iken Nazilerin Polonya’yı işgal etmesi üzerine ailesiyle birlikte Stalin rejiminin hüküm sürdüğü Sovyetler Birliği’ne göç etmiştir (Smith, 1999, s.38). Eğitiminin geri kalan kısmına Rusya’da devam eden Zygmunt Bauman, Varşova Üniversitesinde doktorasını yaparak doçentlik sınavını vermiştir. Aynı üniversitede sosyoloji dersleri vermiştir.
Başlangıçtaki hedefi fizikçi olmak ve üniversitede çalışmak olan Zygmunt Bauman (Jacobsen ve Poder, 2008, s.5), İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra orduya katılmak durumunda kalmıştır. 1943 yılında, 18 yaşındayken, Sovyetler Birliği’nde sürgünde bulunan Polonya ordusuna katılmıştır. Askerlik yıllarında yaralanan Bauman, zaman içerisinde iyileşerek 1945 yılında Berlin’deki savaşa da katılmıştır.
Savaşın bitiminden sonra Polonya’ya dönen Zygmunt Bauman, yeniden yapılanan Polonya ordusu içinde subay rütbesiyle görev yapmaya başlamıştır. Bu yıllarda Bauman komünizme yatkındır ve Polonya İşçi Partisi üyesidir (Smith, 1999, s.38). 1968 yılına kadar parti üyeliğini sürdüren Bauman bu tarihte partideki görevinden ayrılmıştır. Aynı yıl, politik nedenlerden dolayı sosyoloji profesörlüğü unvanı elinden alınmıştır. Baskılar nedeniyle İsrail’e göç etmek zorunda kalan Zygmunt Bauman, 1971 yılında Büyük Brintanya’nın çağrısına cevap vererek Leeds Üniversitesinin sosyoloji kürsüsüne katılmıştır. 1990’lara kadar da buradaki çalışmalarını sürdürmüştür.
Bauman, ilerleyen dönemde İngiliz sosyalizmi, Amerikan sosyolojisinin eleştirisi, gündelik yaşam ve kültür konuları üzerine kitaplar yazmıştır. 1966 yılında Polonya Sosyoloji Derneği Yönetim Komitesi Başkanlığına seçilmiştir. Ancak 1968 yılında Polonyalı gençleri Komünist Parti’ye karşı kışkırtmak ve onları isyan etmeye teşvik etmek suçlamasıyla başkanlık görevi elinden alınmıştır. Bunun üzerine eşi ve çocukları ile birlikte Avusturya’daki sığınmacılar kampı üzerinden ilk önce İsrail’e gitmiştir. Üç yıl İsrail’de kaldıktan sonra kısa süreli olarak Kanada ve Avustralya’da bulunmuştur.
Yaşadığı dönemin ve olayların Zygmunt Bauman’ın üzerinde büyük etkisi olmuştur. Nazizmin kurbanı olması ve Yahudi düşmanlığı onun yaşamında önemli bir yere ve etkiye sahiptir. Özellikle eşi Janina’nın savaş yıllarındaki kendi yaşam öyküsünü kitap olarak yayınlaması Bauman’ın modernliğe ve Yahudi Soykırımına bakış açısının değişmesine neden olmuştur. Dolayısıyla Bauman’ın, kendi yaşam tecrübesi, maruz kaldığı olaylar ve yaşadığı trajediler onun sosyoloji yapması ve ilgilendiği konular üzerinde çok etkili olmuştur.
Son 40 yılda 25’ten fazla kitabı İngilizce yayınlanan Bauman’ın çeşitli dergilerde çok sayıda makalesi de yayınlanmıştır. Bauman, 1989 yılında “Modernite ve Holocost” adlı kitabıyla Amalfi Ödülü’nü, 1998 yılında ise Adorno Ödülü’nü kazanmıştır (Jacobsen ve Poder, 2008, s.5-6; Smith, 1999, s.38-41).
Zygmunt Bauman’ın hayatı ve postmodernlik yaklaşımı konusunda daha detaylı bilgiye Dennis Smith’in “Zygmunt Bauman, Prophet of Postmodernity” (1999) adlı kitabından ulaşılabilmektedir.
İLGİLİ KONULAR: