Solipsizm ya da Tekbencilik, sadece bireysel ‘ben’in varlığını tanıyan aşırı idealizm olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda varlığı düşünceye indirgeyen idealizm, zorunlu olarak solipsizm’e varmaktadır.

Her şey düşüncemizde varsa ve düşüncemizin dışında hiçbir nesnel gerçeklik yoksa “gerçek olan sadece bizim varlığımızdır” demekten başka çıkar yol kalmamaktadır. İdealizmin bu zorunlu sonucuna göre, öteki insanlar da ancak benim düşüncemde vardır. Bu da solipsizm anlamına gelmektedir.

SOLİPSİZM

Solipsizm kısaca “ben felsefesi” olarak bilinen, varlığı ben’in tasarımları olarak dile getiren felsefi görüştür.

Buna göre bilinç içerikleriyle birlikte öznel ben varlık olarak kabul edilen tek gerçekliktir.

Yöntemsel bakımdan başlangıç noktası olarak ben’i alması durumunda yöntemsel tekbencilik olarak belirir. Bu yönüyle Descartes felsefesi bir yöntemsel tekbenciliktir.

Etik anlamda ise Stirner’in örnek olarak alındığı kendi ben’inin yaşamın ve gerçekliğin merkezi yapan düşünce biçimidir (ahlaksal bencillik).

SOLİPSİZMİN TEMEL SAYILTILARI

1. “Yalnız ben varım, benden başka her şey yalnızca benim tasarımımdır.” diyen; öznel ben’i bilinç içerikleriyle birlikte tek gerçek, tek var olan olarak kabul eden felsefe görüşü (kuramsal bencillik).
2. Felsefede yöntem açısından çıkış noktası olarak ben’i alan görüş (yöntemse) tekbencilik.
3. Ahlak açısından yalnızca kendinin yaşama savını tanıyan, kendi ben’ini yaşamın ve gerçekliğin özeği yapan görüş (ahlaksal bencillik. Stirner).

Alm. Solipsismus, Fr. solipsisme, İng. solipsism, Lat. solus = yalnız, tek; ipse = ben, es. t. eneiye

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım