Paul Karl Feyerabend: Bilimde Anarşi
Avusturya’da doğan Feyerabend London School of Economics’te Karl Popper‘ın öğrencisi olmuş, ama Popper’ın rasyonel bilim modelinden belirgin şekilde ayrılmıştır.
Kaliforniya Üniversitesi’nde geçirdiği 1960’lı ve 1970’li yıllarda, bilimsel gelişmenin aşamalı olmadığını, tersine bilimsel düşünce için tamamen yeni çerçevelere yol açan “paradigma kaymaları” şeklinde sıçramalarla olduğunu savunan Almanya doğumlu filozof Thomas Kuhn‘la arkadaş olmuştur. Feyerabend daha da ileri gider ve bu meydana geldiğinde tüm bilimsel kavram ve terimlerin değiştiğini, bu yüzden de anlamın hiçbir kalıcı çerçevesi olmadığını ileri sürer.
Bilimde anarşi Feyerabend’in en ünlü kitabı “Yönteme Karşı: Anarşist bir Bilgi Teorisi”nin ana hatları ilk kez 1975’te yayımlanır. Feyerabend burada “epistemolojik anarşizm” adını verdiği vizyonunu tanıtır. Epistemoloji felsefenin, bilgi hakkındaki sorular ve teorilerle uğraşan dalıdır ve Feyerabend’in “anarşizm“i, bilimlerin kullandığı tüm yöntemlerin kapsamları bakımından sınırlı oldukları fikrinden kaynaklanmaktadır.
Sonuç olarak “bilimsel yöntem” diye bir şey yoktur. Eğer pratikte bilimin nasıl ilerlediğine ve geliştiğine bakacak olursak ayırt edeceğimiz tek yöntem “her şey mümkündür” olacaktır. Feyerabend bilimin hiçbir zaman kesin kurallara göre gelişmediğini ve eğer bilim felsefesinin bu tür kuralları talep etmesi durumunda bilimsel ilerlemeyi sınırlandıracağını ileri sürer.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı