Erinlik ve Ergenlik Dönemi Fiziksel Gelişim (12–18 Yaş)

Ergenliğe hazırlık dönemine erinlik (buluğ) denir. Bu dönemde kısa süren fizyolojik değişiklikler olmaktadır. Genel olarak kızlar 11–12 yaş, erkekler 13–15 yaş arasında buluğa ererler.

Buluğ döneminde kızlarda östrojen, erkeklerde testosteron adı verilen cinsiyet hormonu salgılanır. Bu hormonla birlikte kemik ve kas yapısında büyüme hızlanır. Cinsiyet hormonu ayrıca kızlarda yumurta, erkeklerde sperm hücrelerinin oluşmasına neden olur. Bu dönemde kızlar erkeklerden daha önce erken ergenlik dönemine girdiklerinden boy ve kilo artışı çok hızlı şekilde gerçekleşir. Ancak erkeklerin fiziksel gelişiminde 15 yaş civarında önemli artışlar olur ve kızları geçerler. Her iki cinsiyette de iskelet ve kas sisteminde oluşan hızlı değişme, vücudun boy ve ağırlık olarak artışı, ergenin bazı koordinasyon güçlükleri yaşamasına neden olur.

Ergenlik, fiziksel gelişimin 0–1 yaş dönemindeki en hızlı değişiminden sonra en hızlı değişimin yaşandığı dönemdir. Ergenlik döneminin sonuna doğru erkek ve kızların bedensel görünümleri, yetişkinlerin düzeyine ulaşır.

Bu dönem cinsiyete bağlı rol örüntülerinin benimsendiği ve cinsel kimlik gelişiminin büyük ölçüde tamamlandığı bir dönemdir. Kısa bir zaman diliminde görülen bu yoğun fiziksel gelişim, bazı uyum sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Özellikle yetişkinlerin ve öğretmenlerin bu dönemde gençlere hoşgörülü ile yaklaşmaları ve özellikle geçirecekleri bedensel gelişim konusunda onları önceden bilgilendirmeleri uyum sorunlarını daha kolay aşmalarına katkıda bulunur.

Fiziksel gelişimin sağlık olmasında duyuların ve iç salgı bezlerinin gelişimi de önemlidir. Duyu organları, canlı varlığın çevreye açılmış pencereleri gibidir. Bunlar hem beden içinden hem de dış çevreden gelen etkilerin alıcı organlarıdır. Göz, kulak, burun, dil, deri birer duyu organıdır.

İçsalgı bezleri de bireyin hareket ve beden gelişiminde ve kişilik kazanma sürecinde çok önemli fonksiyonlara sahiptir. Hipofiz, tiroit, paratiroit, böbreküstü, pankreas ve cinsel bezler fiziksel gelişimde çok önemli fonksiyon üstlenirler.

Kaynak: ATA-AÖF, GELİŞİM PSİKOLOJİSİ, Doç. Dr. Durmuş KILIÇ