Henry Sidgwick Kimdir?

Henry Sidgwick, ahlak felsefesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz filozof ve yazardır.

1838 yılında İngiltere’de doğan Henry Sidgwick, faydacılık ve etik yöntemlerine dayanan açık etik teorisini geliştirmiştir. Bazı eleştirmenler tarafından 19. yüzyılda İngilizce dilinde yayımlanan en anlamlı etik çalışmalarını yapan filozof olarak kabul edilmiştir.

1859 yılında Cambridge Trinity Kolejinde çalışmaya başlayan Sidgwick, burada ahlak felsefesi üzerine dersler vermeye başlamıştır. 1883’te Knightbridge’te ahlak felsefesi profesörü olmuştur. Eşi Eleanor Balfour’un müdürü olarak görev aldığı Newnham Derneği aracılığıyla kadınlar için yüksek öğrenimi desteklemede aktif rol almıştır. Metafizik Topluluğun bir üyesi olarak aynı zamanda psişik fenomenlerle de ilgilenmiş ve 1882’de Psikiyatri Araştırmaları Derneğinin kurucusu ve ilk başkanı olmuştur.

Sidgwick felsefesi, John Stuart Mill’in faydacılığını ve Immanuel Kant’ın kategorik zorunluluğunu kendisine temel alan bir ahlak felsefesi anlayışıdır. Öyle ki Sidgwick ilk büyük çalışması olan “The Ethics of Ethics” için bu iki düşünürün görüşlerini esas almıştır. Ahlaki kararlar verme yolunda rasyonel sürecin önemini vurgulayan Sidgwick’in metodu üç yaklaşımla özetlenebilir: egoizm, faydacılık ve sezgicilik. Egoizm, bir eylemi, eylemin alanında ürettiği mutluluk oranında haklı kılan teoriyi ifade eder. Faydacılık, eylemden etkilenen herkesin mutluluğuna katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Sezgiler ise mutluluktan başka etmenlerin de kabul edilebilir olabileceğini göstermektedir. Sidgwick, ne ilkin ne de sonun, kendi başına, rasyonel davranış için yeterli bir temel sağlayabileceğini savunmuştur. Bunun yerine, Kant’ın kategorik zorunluluğuna paralel bir biçimde, kendisinin ve başkalarınınkinin keyfi arasındaki açık çelişkiyi uzlaştırmak için bir “evrensel hedonizm” sistemi önermiştir.

Sidgwick’in diğer çalışmaları arasında Politik Ekonomi Prensipleri (1883), İktisat Biliminin Kapsamı ve Yöntemi (1885), Siyasetin Unsurları (1891) ve Avrupa Politikasının Gelişimi (1903) yer almaktadır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı