Rameau’nun Yeğeni

Diderot’un Rameau’nun Yeğeni adlı, roman tarzında yazmış olduğu eseri özel bir yere sahiptir. Diderot bu eserinde hayranlık verici bir üslup ve zekâ belirtisi göstermiş, diyalektik yöntemi ve ahlak hakkındaki derin tahlilleri, çağında olduğu kadar kendisinden sonra da etkili olmuştur.

Bu önemli eseri Almanca’ya büyük Alman şair ve düşünürü Goethe çevirmiştir. Bu eser özellikle Hegel üzerinde derin bir etki yaratmış ve Hegel meşhur Tinin Fenomenolojisi adlı eserinde Diderot’un bu önemli eserini derinlikle ve geniş bir biçimde yorumlamaya çalışmış, hatta eserden dört paragrafı alıntılayıp yorumlamıştır. Roman yaşadığı dönemin ünlü bestecilerinden biri olan Jean Philip Rameau’nun kendisi gibi müzisyen olan yeğeniyle Diderot arasında geçen bir diyalogtan oluşmuştur.

Diderot yarattığı bu kahramanla toplumsal ahlak kurallarının ciddi bir eleştirisini yapmıştır. Gerçekte bencil bir varlık olan insanın toplumda oynadığı ahlakçı rolünden hoşlanmamış olan Diderot, içgüdülerin bu sözde ahlakçılar tarafından aşağılanmasını da eleştirmiştir. Diderot kendi hayatında son derece namuslu ve dürüst bir adam olarak tanınırdı. Ancak bu onun namus, erdem, sofuluk, dürüstlük gibi değerlerin altında yatmış olan çıkar ve içgüdüleri sezmesine ve bunların eleştirisini yapmasına engel olmamıştır. Diderot kendisini de eleştirmekten çekinmeyen bir filozoftu. Eserlerinin birçok yerinde eleştiri kırbacını sadece başkalarına değil acımadan kendisine de vurmuş olduğunu görürüz.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım