Felsefe hakkında her şey…

Felsefenin Bilime Katkıları Nelerdir?

25.12.2020
Felsefenin Bilime Katkıları Nelerdir?

Felsefenin bilime katkıları nelerdir sorusuna yanıt verip felsefenin bilime katkılarını maddeler hâlinde açıklarken öncelikle bilimin de felsefenin de akıl ilkelerine dayandığını belirtmek gerekmektedir. Bilim de felsefe de hazır bilgi ile yetinmemekte; yaratıcı ve eleştirici bir yaklaşımla doğruyu aramaktadır. Yani felsefe ve bilim arasında, çok sıkı bağ vardır. Bunun için, felsefe ve bilim, birbirinden karşılıklı olarak faydalanır.

Felsefe ve bilim; amaçları, yöntemleri ve sistematikleri bakımından farklı etkinliklerdir. Modern dönemlere kadar filozofla bilim insanı aynı kişiler olmuştur. Bilim insanları felsefe yapmışlar, filozoflar da bilimle uğraşmışlardır.

Thales , Pythogoras (Pisagor), Aristoteles gibi filozoflar hem felsefe hem de bilime katkı sağlamıştır. 15. yüzyılda astronomi ile başlayan ve 18. yüzyılda fizikle yüksek bir kesinliğe ulaşan doğa bilimleri, sosyal bilimlerin de gelişmesini sağlamıştır.

SANAYİ DEVRİMİ ve FELSEFE

Avrupa’da başlayan Sanayi Devrimi’nin oluşmasında filozofların görüşleri etkili olmuştur. 17 ve 18. yüzyıl filozofları bilimsel yöntem ve rasyonel düşünme konusunda fikirler ortaya koymuşlardır. Bu düşünceler yeni buluşların ve bilimsel görüşlerin yolunu açmıştır. Böylelikle ortaya çıkan bilimsel buluşlar, Sanayi Devrimi’nin teknolojik gelişmelerine kaynak oluşturmuştur.

Bilimlerin kullandığı yöntemlerin, elde ettiği sonuçların, insan, toplum ve doğaya olan etkileri söz konusudur. Bu etkileri sorgulayan alanlardan biri de felsefedir. Bunu dışarıdan bir göz olarak felsefe yapmaya çalışır. Bilimin yapısını, mantığını ve değerini felsefenin bir dalı olan bilim felsefesi araştırır.

Sanayi Devrimi'nde felsefe, çok etkin bir rol oynamıştır.

Sanayi Devrimi’nde felsefe, çok etkin bir rol oynamıştır.

Sanayi Devrimi’yle birlikte yoğun bir endüstrileşme süreci başlamıştır. Sanayileşme beraberinde kentleşmeyi ve sosyal sorunları doğurmuştur. Sanayileşme süreci, aynı zamanda hızla doğanın tahrip edilmesi sonucunu doğurmuş, doğadaki denge bozulmaya başlamıştır. Çevre sorunları söz konusu olduğunda insanın doğayla ilişkisi karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda “saygı” ve “sorumluluk” gibi etik kavramlar sorgulanmaya başlanmıştır. Çevreye duyarlı olma, sorumlu davranma, kişilerin etik bir sorunu hâline gelince felsefede bir alan olarak çevre etiği ortaya çıkmıştır. Çevre etiği, bireylerde ve toplumda bir çevre bilinci oluşturmak için neler yapılabileceği konularında çalışmaktadır.

Bilim felsefesinin amacı bilimin etkilerini, sonuçlarını ve bilgiyi elde edişinde kullandığı yöntemin geçerliliği ve güvenirliliğini sorgulamaktır. Bu sayede bilimin güvenirlilik ve geçerliliği daha yüksek olacak, olası yan etkileri azaltılabilecektir.

FELSEFENİN BİLİME KATKILARI

  • Bilimsel çalışmalarda bir sonuca ulaşabilmek için felsefenin var olması şarttır; çünkü sistematik düşünme olmaksızın sonuca ulaşmak mümkün değildir.
  • Felsefe sorduğu sorularla bilime yeni problem alanları oluşturur ve bilimsel ufka katkı sunar.
  • Felsefe, bilim felsefesi nezdinde bilimleri eleştirir. Onları sınıflandırır ve onların aralarındaki bağlantıları ortaya koyar. Böylece bilimin neliğini ve niteliklerini düşünsel sınırlar çerçevesinde tanımlar.
  • Felsefenin soruları zamanla bilimsel sorunlar hâlini alır. Bu da bilimin çalışma azmini artırır ve alanını genişletir.
  • Felsefi düşünce ve felsefi yorumlamalar, bilim adamlarının yaratıcılık niteliklerine katkı sunar, onları yeni çalışmalara yöneltir.
  • Bilimsel araştırmalar felsefeden beslenerek var olurlar; çünkü felsefenin sağladığı bilgi birikimi, bilimin sokak lambasıdır.
  • Felsefe bilim adamlarına farklı bakış açıları kazandırır.
  • Felsefe bilimi ahlaki yönden denetler ve bilimsel etik felsefe üzerine kurulur.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve “Sosyolojiye Giriş” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Diğer Ders Notları (Ömer YILDIRIM), MEB Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...