Eğitim felsefesinde realizm, idealizm akımına karşıt bir görüş olarak gelişmiştir. Realizm, dış dünyanın algılarımızdan bağımsız olarak var olduğu savına dayanır.

Bu felsefeye göre gerçek bilgi, doğruluğu gözlem ve deneylerle kanıtlanabilen bilgidir. Eğitimin temel amacı ise akıl gücünü geliştirmek olmalıdır.

Eğitim, kültürel birikimi yeni kuşaklara aktarma ve onları topluma uyum sağlamaya hazırlama sürecidir. Eğitim sürecinde öğretmen kilit konumundadır ve görevi gerçeğin ortaya çıkmasına olanak ve ortam hazırlamaktır. Eğitimin kapsamı öğrencilerin isteklerine değil, gerçek dünyanın bilgisine bağlanmalıdır.

Yürütülen eğitim öğrenciye bilgi aktarmalı ve araştırmaya teşvik etmelidir. Anlatım, tartışma, deney, gözlem gibi yöntemler kullanılarak eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi söz konusudur.

Eğitim felsefesinde realizm (Görsel: Pexels)

Realizm gerçekle olan uygunluğu temele alır.

Realist eğitim felsefesine göre eğitimin temel amacı insanın kendi potansiyeline ulaşmasıdır. Realizme göre eğitim sahip oldukları potansiyeli hayata geçirmeye yardımcı olarak onların mutlu olmalarını sağlamalıdır.

Realist akıma göre okulların işlevi hayatın bilgi yoluyla dönüştürülmesidir. Realist eğitim felsefesine göre okullar entelektüel ortamlar olmalıdır.

Realist düşünürlere göre okullar hem sosyalleşmenin sağlandığı hem mesleklerin kazandırıldığı hem de eğitimle ilgili diğer toplumsal amaçların gerçekleştirildiği yerlerdir.

Realist akıma göre öğretim programının temelinde çeşitli bilimleri tanıtan mantık, bilim teorisi ve felsefe gibi dersler yer almalıdır. Bunların yanı sıra sosyal bilimler ve fen bilimleri dersleri ile genel kültür dersleri de realist öğretim programında yer almalıdır.

Realist akıma göre insan doğuştan boş levha olarak doğmaktadır. Öğrenciler de bilgi üretecek düzeyde olmadıklarından öğretmenin dediklerini yapmak zorundadırlar.

Realist eğitim felsefesi bazı açılardan idealist eğitim felsefesiyle benzerlik göstermektedir. Realist eğitim felsefesi de birtakım değişmez hakikatlerin olduğunu ve bunların öğrenenlere aktarılması gerektiğini savunur. Diğer taraftan idealist eğitim felsefesi de realist eğitim felsefesi de öğretmeni merkeze almaktadır. Kişinin doğal ve kültürel çevresine uyum sağlamasını amaçlar.

Bu bağlamda eğitim, dış dünyanın nesnel yollar ile öğrenilmesini gerçekleştirir. Eğitimin temeli ideal bir dünyanın öğrencilere öğretilmesi değil, var olan gerçek dünyanın öğretilmesini oluşturur.

Eğitimde birey, evren ve işleyişini akıl ve beş duyu organı yoluyla kavrayacağından bunu sağlayacak matematik, mantık, fizik, kimya ve biyoloji gibi pozitif bilimler ve sosyoloji, antropoloji ve tarih gibi sosyal bilimlere ağırlık verilmelidir.

Realist eğitim anlayışı (Görsel: Pexels)

EĞİTİM FELSEFESİNDE REALİZM ANLAYIŞI

• Bu görüşe göre var olan her şey gerçektir.
• Dış dünyanın insan algılarından bağımsız olduğu varsayımından hareket eder.
• Maddenin varlığına olan inanç temeldir. (Asıl olan maddedir) Evreni madde ve somut olanlarla açıklarlar.
• İnsanlar, akıl ve muhakeme güçleriyle dünyayı bilirler. Var olan her şey doğadan gelir ve doğanın kanunlarınca idare edilir.
• İnsan davranışları bu doğa kanunlarına uygunluğu ölçüsünde akılcıdır.
• Bir fikir ya da inancın doğruluğu, dile getirdiği nesne ya da olgunun var olmasına bağlıdır.
• Bilginin kaynağı yaşanan çevredir. Nesnellik düşüncesine dayanır.
• Toplumsal değerleri koruma ve yeni kuşaklara aktarma esastır. Bu aktarma ile gençlerin akıllarını kullanma yetenekleri geliştirilir.
• İdealizmde olduğu gibi konu alanını merkeze alan program tasarımları benimsenir.
• Akla bağımlı olması nesnel olmasını sağlar.
• İdealist görüşe karşıt olarak oluşturulmuş bir görüştür.
• Bilgi doğuştan değildir sonradan elde edilir.
• Bilimsel yöntem, deney ve gözlem kullandığı yöntemdir.
• Yön verdiği eğitim felsefesi daimicilik ve esasiciliktir.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 4. Sınıf “Eğitim Sosyolojisi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Prof. Dr. Hüseyin Akyüz – Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma; Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Diğer Ders Notları (Ömer YILDIRIM)