Spekülatif Felsefe (Kurgul Felsefe) Nedir?
Spekülatif felsefe, nesnel gerçekliğe başvurmaksızın zihinsel kurgularla yapılan ve yürütülen felsefeye verilen addır. Spekülatif felsefe, pratikle ilgilenmeksizin sadece bilme ve açıklama amacı güden düşünceyi dile getiren kurgudan yola çıkmaktadır. Spekülatif felsefe insan düşüncesinin bilme ve açıklama için kılgıdan bağımsız olarak işleyebileceği iddia etmektedir.
Felsefe, çağının bilimlerinden daha hızlı gelişmesi ve çağının bilimleriyle doğrulanma imkânından yoksun bulunması yüzünden, yüzyıllar boyunca spekülatif kalmıştır. Metafiziğin doğuşu da bu yüzdendir. Örneğin ilk materyalist düşüncelerin karşıt idealist düşünceleri gerektirmesi bu imkânsızlığın sonucudur. Nitekim, doğa bilimlerinin gelişmeye başlaması ve bilimlere karşı genel ilginin gün geçtikçe güçlenmesi metafiziği ve idealizmi çöküşe doğru itmiştir.
Çağımız felsefesi tümüyle bilimselleşmiş bulunmaktadır. Felsefe, bilginin yolunu aramak ve onu elde etmek demek olduğuna göre, somut ve bilimsel sezgiden soyut düşünceye ve bundan da yeniden somut pratiğe geçilerek gerçekleştirilmektedir. Nesnel gerçeğin bilgisi ancak bu diyalektik yöntemle elde edilebilir.
Kurgul felsefe, deney ve gözlemlere başvurmadan yapılmaya çalışılan salt düşünsel felsefedir. Metafizik ve onun çeşitli idealist biçimleri bütünüyle kurgul felsefelerdir. Özellikle Alman idealizmi anlayışının ünlü üçlüsü Fichte, Schelling ve Hegel’in felsefeleri de Spekülatif felsefe adıyla anılmaktadır.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım