Kültürün Toplumsal Kurumlar ve Toplumsal Değişmeyle Etkileşimi
Kültür, toplumun maddi ve manevi değerlerini bütünleştirirken getirdiği kural ve değerlerle insanlar, gruplar ve kurumlar arası ilişkileri düzenler.
Kültür, insanın ortaya çıkardığı maddi ve manevi bütün ürünleri kapsadığı için doğrudan toplumsal kurumlarla ilişkili bir kavramdır. Bu anlamda, insanların çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için ortaya çıkmış olan kurumlar kültürün birer parçasıdır. Her toplumsal kurum içinde bulunduğu kültürel yapının özelliklerine göre şekillendiğinden kültür, toplumsal yapıyı etkileyen ve değiştiren önemli faktörlerden biridir. Bilim ve teknolojinin gelişmesi toplumun maddi kültürünü etkilemekte ve değişmelere neden olmaktadır. Maddi kültür unsurlarındaki bu değişmeler, toplumun manevi kültüründe de değişmelere neden olmaktadır. Örneğin üretimin kara sabanla yapıldığı bir toplum, geniş aile yapısını gerektirir. Teknolojinin değişmesi ile tarımda traktörün, biçerdöverin kullanılması aile yapısını zamanla değiştirmiştir. Sanayi devrimi sonucu gelişen kapitalist ekonomi sistemi hukuk sistemlerinden devlet yapılarına, din anlayışlarından aile yapılarına uzanan bir dizi değişime yol açmıştır.
Manevi kültürün değişmesiyle toplumdaki bireylerin tutumları, duyguları, düşünceleri ve davranışları farklılaşmakta ve bu farklılaşmalar da toplumsal değişmeye yol açmaktadır. Örneğin toplumlar, başka bir toplumun üyeleriyle ticaret amacıyla bir araya gelebilirler. Bu ilişkiler sonucunda karşılıklı bilgi alışverişi sürecinde birbirlerinden etkilenebilirler ve her iki toplumun kültüründe de değişmeler olabilir. Maddi kültür, tüm insanların hizmetindedir. Manevi kültür ise diğer kültürlerden farklılığı nedeni ile yerel nitelik taşır. Bunun için ulusal kültür ile evrensel kültür arasında bir bütünleşme gerekir. Bu bütünleşmeyi sağlayan kültürler, toplumsal gelişme yolunda önemli mesafeler almaktadır. Toplumsal değişmede kültür etkeni giderek etkili olmaktadır. Kültür etkeni toplumsal değişmedeki işlevini, radyo ve televizyon gibi iletişim araçları, hızlı taşıtlar, turizm, sanat etkinlikleri vb. ile yerine getirir.
Kaynak: MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI, Sosyoloji 1 kitabı.
