Harold Harding Kelley Kimdir?

Sosyal psikolojinin öncülerinde psikoloji profesörü Harold Harding Kelley, 1921 yılında Idaho’da doğdu.

Lisans eğitimini 1942-43 yıllarında California Üniversitesinden aldı. Askerlik hizmetini ABD Hava Kuvvetleri Havacılık Psikolojisi Programında gerçekleştirdi ve hava mürettebatının davranışını analiz etti.

1950’de Yale Üniversitesinde yardımcı doçent olarak göreve başladı ve Carl Hovland ve Irving Janis ile birlikte İletişim ve İkna (1953) adlı eseri yayımladı. Daha sonra Minnesota Üniversitesinde Sosyal İlişkiler Araştırma Laboratuvarında profesör olarak çalıştı.

Harold Kelley, Sosyal Psikoloji El Kitabı (1954) adlı eser için grup problem çözme süreci üzerine büyük bir bölüm yazdı. 1968’de güncellenen bu bölüm, bu alanda önemli bir kaynak haline geldi ve ayrı bir cilt olarak Grupların Sosyal Psikolojisi adıyla yayımlandı. 1959 basılan çalışma, sosyal psikolojinin en etkili eserlerinden biri oldu. Kelley çalışmasında kapsamlı ve sistematik bir teoriye, başkalarının sıradan olarak görebileceği ve fakat ortaklaşa bir doğaya atıfta bulundu. Bunların arasında çok sayıda kişilerarası ve gruplararası fenomenden bahsetti. İkinci bir cilt, Kişilerarası İlişkiler: Bağımlılık Teorisi, orijinal analizin detaylandırılmış ve genişletilmiş hali olarak 1978’de yayınlandı.

Kelley diğer birçok alanda önemli yeniliklere öncülük etti. Onun nedenselliğini ispat ettiği süreçler ve davranışlar üzerine yaptığı araştırmalar, birçok sosyal psikolog tarafından kullanıldı. Kavramsallaşmaları ve karşılıklı bağımlılık teorisinin ve atıf teorisinin olası “gerçek yaşam” uygulamalarını ile Kelley, genç çiftlerin uyum ve çatışmadaki etkileşimlerini inceledi. Bu çalışma ona hem yakınlık hem de bağımlılık kuramlarını detaylandırmaya yöneltti ve önemli eseri Kişisel İlişkiler (1979) kitabıyla sonuçlandı. Sonraki çalışmalarında sosyal psikolojide göz ardı edilen cazibe, aşk, bağlılık, güç ve ilişkilerde çatışma, vb. konulara yoğunlaştı.

Emekli olduktan sonra, Kelley bu yeni alanda öncü araştırmacıları bir araya getirerek iddialı bir projeye girişti: Teorik olarak birbirinden bağımsız bağımlılık kalıplarından soyut olarak türetilen prototipik sosyal durumların bir taksonomisi yaratıldı. Bu 6 yıllık proje , Kişiler Arası Olaylar Atlası isimli eser ile sonuçlandı (2003).

Kelley’in bilimsel katkıları, Amerikan Psikoloji Derneği (Seçkin Bilim İnsanı Ödülü), Amerikan Sosyoloji Derneği (Cooley-Mead Ödülü), Deneysel Sosyal Psikoloji Derneği, Sosyal Sorunların Psikolojik Çalışması Derneği’nden sayısız ödül aldı.

Kanser hastası olan Harold Kelley 2003’te Kaliforniya’daki evinde yaşamını yitirdi.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı