Eratosthenes M.Ö. 276 ila M.Ö. 194 yılları arasında yaşadığı düşünülen Yunan coğrafyacı ve filozoftur. Eratosten aynı zamanda matematikçi ve astronom yönleriyle de tanınmaktadır. Eratosthenes, “geography” terimini kullanan ilk kişi olarak coğrafya biliminin temellerini atmıştır. M.Ö. […]
Anaksimenes, görünüşün gerisindeki akledilir gerçeklik, çokluğun arkasındaki akıl yoluyla kavranabilir birlik, kozmosta varolan her şeyin kendisinden türediği töz olarak aer ya da havayı öne sürmüştür. O, ilk madde olarak havayı seçerken, hiç kuşku yok ki […]
Sokratik sorgulamadan önce Sokrates’in bazı temel nitelikleri vurgulamak gerekmektedir. Sokrates’i özetleyen temel ironik söylemi olan “Eğer bir tek şey biliyorsam, o da hiçbir şey bilmediğimdir.” İfadesidir. Bu ifade onun bilgiye bakışını ve bilgi karşısındaki duruşunu sergilemektedir. […]
Descartes’ın şüpheciliği metodik şüphe üzerine kuruludur ve bu şüphecilik anlayışına metodik şüphecilik denir. Descartes, Felsefi Düşünceler’inin mutlak bir şüphenin kullanılmasıyla başladığı bilinmektedir. Descartes duyuların tanıklığını reddeder (Gördüğümüzü, duyduğumuzu, hareket ettiğimizi düşünürüz; ancak bunların bir yanılgı […]
Ancak ahlak alanındaki bu ilişkileri ayrıntılı olarak incelemeden önce bazı kavramların aydınlatılması gerekir. Burada aydınlatılması gereken kavramlar, soyut hak ve öznel ahlak kavramlarıdır. Hegel’e göre soyut hak, mülkiyetle birlikte ortaya çıkar. Mülkiyet Hegel için önemli […]
Alman düşünür Kant, idealizmi şöyle tanımlar: “Duyuların ve deneyin verdiği bilgi aldatmacadır, gerçek ancak usun tasarımlarındadır.” Deney üstü idealizm adını verdiği kendi idealizmini de şöyle tanımlar: “Usun tasarımları aldatmacadır, gerçek deneydedir.” Ama bu gene de […]
Türk modernleşme sürecinde din daima netameli bir konu oldu. Dinin kesiştiği toplumsal yapılar, modernleşmenin gidişatını kolaylaştırıcı bir öge olarak görülmez. Batılılaşmaya yönelik olarak ortaya çıkan eleştirel karşı çıkışlar da gericiliğin ve arkaik düzen özlemlerinin birer […]
Patristik felsefenin devamı ve Aristotelesçi felsefenin güçlü etkileriyle daha da olgunlaştırılması olan skolastik (Okulcu) felsefe, adını çeşitli kilise okullarında ders veren hocalardan alır. Skolastik felsefenin tüm uzun dönemi boyunca birçok düşünür ve filozofun adı anılabilir; […]
Sofistlerden önceki filozofların temel soruları şu şekilde sıralanabilir: “Evren nasıl ortaya çıktı?”, “Evrenin yapısı nedir?”, “Evrenin ana malzemesi nedir?”. Bu filozoflar daha çok kosmosun ortaya çıkışıyla ilgilenmekteydi. Sofistlerle beraber ana ilgi -ki burada Demokritos’un da katkısı […]
İslâm felsefesinin tarihî bir olgu olarak taşıdığı anlama dair bu izahların ardından, İslâm felsefesinin nasıl bir tarihî gelişim süreci geçirdiğinden kısaca bahsetmek gerekmektedir. Tercüme hareketinin sağladığı verimli entelektüel ortamın bir ürünü olarak Kindî’nin ortaya koyduğu […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr