Ancak ahlak alanındaki bu ilişkileri ayrıntılı olarak incelemeden önce bazı kavramların aydınlatılması gerekir. Burada aydınlatılması gereken kavramlar, soyut hak ve öznel ahlak kavramlarıdır. Hegel’e göre soyut hak, mülkiyetle birlikte ortaya çıkar. Mülkiyet Hegel için önemli […]
Alman düşünür Kant, idealizmi şöyle tanımlar: “Duyuların ve deneyin verdiği bilgi aldatmacadır, gerçek ancak usun tasarımlarındadır.” Deney üstü idealizm adını verdiği kendi idealizmini de şöyle tanımlar: “Usun tasarımları aldatmacadır, gerçek deneydedir.” Ama bu gene de […]
Türk modernleşme sürecinde din daima netameli bir konu oldu. Dinin kesiştiği toplumsal yapılar, modernleşmenin gidişatını kolaylaştırıcı bir öge olarak görülmez. Batılılaşmaya yönelik olarak ortaya çıkan eleştirel karşı çıkışlar da gericiliğin ve arkaik düzen özlemlerinin birer […]
Patristik felsefenin devamı ve Aristotelesçi felsefenin güçlü etkileriyle daha da olgunlaştırılması olan skolastik (Okulcu) felsefe, adını çeşitli kilise okullarında ders veren hocalardan alır. Skolastik felsefenin tüm uzun dönemi boyunca birçok düşünür ve filozofun adı anılabilir; […]
Sofistlerden önceki filozofların temel soruları şu şekilde sıralanabilir: “Evren nasıl ortaya çıktı?”, “Evrenin yapısı nedir?”, “Evrenin ana malzemesi nedir?”. Bu filozoflar daha çok kosmosun ortaya çıkışıyla ilgilenmekteydi. Sofistlerle beraber ana ilgi -ki burada Demokritos’un da katkısı […]
İslâm felsefesinin tarihî bir olgu olarak taşıdığı anlama dair bu izahların ardından, İslâm felsefesinin nasıl bir tarihî gelişim süreci geçirdiğinden kısaca bahsetmek gerekmektedir. Tercüme hareketinin sağladığı verimli entelektüel ortamın bir ürünü olarak Kindî’nin ortaya koyduğu […]
Tertullian karşıtı bir görüşü, zamandaşı olan İskenderiyeli Clemens temsil eder. İskenderiye’de bir Hıristiyan okulunun yöneticisi olan Clemens, çeşitli kitaplar yazmıştır. Bu eserlerden birisi “Halılar” gibi dikkat çekici bir isim taşır. Halı, çeşitli renk ve şekillerden […]
Alan Turing (1912-1954) adlı mantıkçı, matematikçi bir filozof 1950 yılında Mind dergisinde ‘Hesaplayan Makina ve Zekâ’ adlı bir makale yayınlar. Çalışmanın amacı bir makinanın düşünüp düşünemediğini mantıksal olarak ortaya koyabilmenin olanaklı olup olmadığıdır. Bu çalışma […]
Mantıkçı Pozitivizm, geçen yüzyılda sadece felsefede değil, diğer araştırma alanlarda da etkili olmuş olan bir düşünme biçimidir. Yüzyılımızın başlarında Viyana’da Moritz Schlick önderliğinde bir araya gelmiş bilim adamı ve düşünürler temelde felsefeyi metafizik olan her […]
Metafiziğin klasik soruları, ‘Evren tümüyle nasıl kurulmuştur?’, ‘Varlığın ne gibi bir özü vardır?’, ‘Fizik ötesinin yapısı nasıldır?’, ‘Bir şey (her şey) derinlemesine nasıldır?’ gibi sorulardır. Filozofların metafizik alanına ilişkin sorduğu bu gibi sorular, farklı metafizik […]
2005'ten beri, Ömer YILDIRIM'dan... © www.felsefe.gen.tr