John Dewey’in Ahlaki Gelişim Kuramı

1859-1952 yılları arasında yaşamış olan John Dewey, ahlak gelişimi ile bilişsel gelişimin paralel bir yapı sergilediğini ifade eden ilk kuramcıdır. İşlevselcilik ekolünün öncülerinden John Dewey’e göre, ahlak gelişimi eğitimle ilgilidir.

Çocuklar bilgileri okullarda yaparak ve yaşayarak öğrenirler. Okullar çocuğa bütün toplumsal değerlerin verildiği, o günkü hayatın aynen yansıması olan kurumlardır. Aile hayatı ise toplumsal hayatın bir biçimidir. Çocuk bilişsel ve ahlaki olarak ilk bilgileri ailesinden alır. Okulun görevi çocuğun ailede kazandığı bu değerleri geliştirmektir. Dewey’e göre, bireyin davranışını etkileyen, geliştiren ve onu daha iyi duruma getiren her fikir “ahlaki fikir”dir. Ahlaki fikirler zamanla ahlaki yargıların oluşmasını sağlarlar.

Kuramsal düzeyde kaldığı için kabul görmeyen kuramında üç evre bulunmaktadır:

• Gelenek Öncesi Düzey: Biyolojik ve sosyal dürtüler ile güdülenmiş ahlaki davranışları kapsayan dönemdir.
• Geleneksel Düzey: Birey bu düzeyde mensup olduğu grubun değerlerini benimser.
• Özerk Düzey: Bireyde iyi-kötü, doğru-yanlış diye nitelendirilecek davranışlar bireyin akıl yürütmesi ve karar vermesi sonucu oluşmaktadır. Birey mensup olduğu grubun ahlaki değer yargılarının gördüğü gibi kabul etmez, eleştirerek benimser.

Kaynak: ATA-AÖF, GELİŞİM PSİKOLOJİSİ, Yrd. Doç. Dr. Arzu GÜLBAHÇE