Uzun Süreli Bellek Nedir?
İnsanlar günlük yaşamlarında bellek ya da hafızadan söz ettiklerinde, gerçekte uzun süreli belleği kastetmektedirler. Kısa süreli belleğe gelen bilgi uzun süreli belleğe kodlanabilir de kodlanmayabilir de. Uzun süreli bellek hayatta bildiğimiz her şeyin depolandığı bellektir. Dolayısıyla, kapasitesi sınırsız olan bir bellek sisteminden söz etmekteyiz. Biz uzun süreli bellek sayesinde diyelim ki ayvanın tadını, bir kedinin miyavlamasını ya da suyun damlama sesini, ilkokuldaki arkadaşımızın yüzünü, bizim için farklı olan bir yemeğin adını, bir şarkının sözlerini ya da zor bir sözcüğü hecelemesini biliriz ve uzun süreli bellekten geri getiririz, hatırlarız.
Genellikle uzun süreli bellek deposundaki milyonlarca bilginin farkında değiliz. Bilgi işleme modeli gereğince, uzun süreli bellekteki bilgiyi, kütüphanelerde raflara terk edilmiş, kullanılmayan ya da görece az kullanılan kitaplar gibi görebiliriz. Bu kitaplar, kısa süreli bellekte kullanıma girinceye kadar orada öylece dururlar (Gray, 1999).
Uzun süreli bellekle ilgili verilen bu genel betimlemeyi kısa süreli belleğin betimlemesiyle birlikte ele alınca, bilgi işleme modelinin iki bellek sistemini birbirinden çok keskin biçimde ayırdığı fark edilecektir. Uzun süreli bellek, bilgilerin durduğu pasif bir depodur, sınırsız kapasitesi vardır ve bilgiler çok uzun zaman, bir ömür boyu saklanabilmektedir. Diğer taraftan kısa süreli bellek düşüncelerin aktif olarak işlemde olduğu bir sistemdir; kapasitesi çok sınırlı ve bilgiyi tutma süresi de çok sınırlıdır (Gray, 1999). Uzun süreli belleğin nasıl çalıştığını anlamak için; ilk önce uzun süreli belleğin türlerine ve daha sonra, genel olarak uzun süreli bellek sistemindeki kodlama, saklama ve geri getirme süreçlerine odaklanılacaktır.
Lütfen bakınız:
– Uzun süreli bellek türleri nelerdir?
– Uzun süreli bellekte kodlama, saklama ve geri getirme
Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Psikolojiye Giriş” ve 2. Sınıf “Deneysel Psikoloji”, 4. Sınıf “Sosyal Psikoloji” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Psikoloji Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Psikoloji Dersi Ders Kitapları