Pindaros kimdir? Pindar

Pindaros MÖ 518 ila MÖ 438 seneleri arasında yaşamış, Antik Yunan medeniyetinin ozan-filozoflarındandır. Pindaros’u, Yunan tarihçiliğinde efsane etkisinden kurtuluşun örneklerinden biri olarak, “bilimsel” tarihi başlattığı ileri sürülen Herodotos için de bir hazırlayıcı -yani bir geçiş dönemi tarihçisi- olarak yorumlamamız olanaklıdır (Starr 1967, s. 403).

Pindaros, Olympian Odes’de (VII. Kitap), Rodos’un efsaneye dayalı tarihini anlatmıştır ve bu anlatıda geçmiş, değişmeyen gerçeklik olarak anlaşılmıştır (a.y., s. 394). Geçmişin Pindaros için önemi büyüktür; fakat Pindaros’un şiirlerinde genel olarak zaman, her üç boyutuyla da (geçmiş, bugün, gelecek) önemli yer tutmuştur. Hatta ilk olarak tarih olaylarını zaman boyutunda değerlendirenin de Pindaros olduğunu söyleyebiliriz (Olympian Odes X, 1997, 115). Yine de Pindaros, ailelere, olimpiyatlara, devlete fazlasıyla yer ayırdığı tarih anlatılarında, ele aldığı konular çerçevesinde ortaya çıkan sorunları, konuyla ilgili efsaneleri tekrarlayarak aşmaya çalışmıştır (Starr 1967, s. 394).

Pindaros’un şiirlerinde ön plana çıkan önemli unsurlardan biri de tüm boyutlarıyla zamandır. Düşüncesinde ön plana çıkan diğer temel özellikler ise şöyle sıralanabilir:

1. Pindaros’a göre, geçmiş yaşamın niteliği ve özü, kendi günündekinden çok farklı değildir, hatta Pindaros geçmiş insanların “kıskançlık ve nefret” ile yönlendirilmiş olduğunu bile söylemiştir (Nemean Odes VII, 1997, 399).
2. Pindaros, eski dithrambos yazarlarını hem kullandıkları terimler hem de uzun ve zor anlaşılır cümle kurdukları gerekçeleriyle eleştirimiş ve yeniliklerin, yenilikçilerin-kendisi dahil- ortaya çıkacağını savunmuştur. Fakat yeniliklerin değişikliği de getirdiğinin farkında bir ozan-düşünür olarak, değişiklik konusunda zamanın etkisini dikkate almıştır (Starr 1967, s. 394-395).
3. Pindaros’a göre, insanların gelecek hakkında kehânette bulunmaları yersiz ve anlamsızdır (Olympian Odes XII, 1997, 129).
4. Efsaneler Pindaros’a göre bizi aldatan ustaca düzenlenmiş hikâyelerdir, oysa şairin görevi hakikati araştırmaktır (Starr 1967, s. 399). Pindaros, bu düşüncelerine karşın, efsanelerin güvenilirliğini de gerekçelendirmeye çalışmış, çünkü yeni olayları açıklamada temel malzeme olarak yine efsanelerden yararlanmıştır (Bıçak 2004, s. 54).
5. Pindaros, zamandaki ve tarihteki değişikliklere ilişkin farkındalığını yapıtlarına yansıtan, Starr’ın vurgusuyla, “tarihsel bir dünyada yaşadığını açıklıkla dile getiren” bir ozan olmuştur (Starr 1967, s. 400).
6. Pindaros, geleneklerin değişken olduğunun farkındadır ve geleneğin dünyanın yöneticisi olduğu görüşünü ileri sürmüştür (a.y.).

Yukarıda sıraladığımız temel özelliklerle bezenmiş olan Pindaros’un bazı düşüncelerinden -örneğin gelenek hakkındaki görüşlerinden- Herodotos (Herodot Tarihi, 1983, III/38) ve Platon (Gorgias, 484b) tarafından yararlanılmış olduğunu görebiliriz.

Kaynak: TARİH FELSEFESİ I, s. 20-21, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2453 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1425