Pierre Abeilard (Petrus Abelardus) Yaşamı ve Yapıtları

Petrus Abelardus, Fransa’nın Nantes şehri yakınlarında yer alan Le Pallet’te aşağı tabakadan bir ailenin oğlu olarak 1079 yılında dünyaya geldi. Kısa zamanda parlak zekâsı ile sivrildi. Özellikle mantık (diyalektik) alanında çok başarılıydı.

Bu alandaki eğitimini sırasıyla Melun, Corbeil ve Paris’teki okullarda aldı. Paris’teki Notre Dame ve Mont St. Genevieve okullarında kürsü sahibi oldu. Bu sırada tanıştığı ve gizlice evlendiği Heloise ile olan ilişkisinden dolayı Paris’ten ayrılmak zorunda kaldı. Değişik manastırlarda farklı tarihlerde görevler üstlendi. Her zaman karşısında rakipleri oldu ve onlarla mücadele etmek zorunda kaldı. Bernardus tarafından sapkınlıkla suçlandı ve Sens Konsiline 1141 yılında çağrıldı. Papa’ya yazdığı bir mektupla suçlamaların asılsızlığını ispat etmeye çalıştı. Öğretisinin aklanmasına yönelik olarak ortaya çıkartılan bu mektubuna Apologia veya Apologeticus denmektedir. Ne var ki bu mektup onun aklanmasına yardımcı olmadı ve Papa II. Innocentus’un emirnamesi ile sessiz kalma cezasına çarptırıldı. 1142 yılında öldü.

Bazı felsefe tarihçilerinin dediğine göre Abelardus bir şövalye karakterine sahipti. Heloise’e yazdığı mektuplar ve kendi hayat hikâyesi olan Historia Calamitatum Mearum (Benim Felaketimin Tarihi), felsefe tarihi içinde rastlanan ender otobiyografilerdendir. Abelardus üzerine çalışanlar, onun eserlerini üç grupta değerlendirmektedirler:

• 1121 yılından önce çeşitli eserler hakkında kaleme aldığı yorumlar : Abelardus bu eserlerine Introductiones Parvulorum (Küçük eserlere Giriş) adını vermektedir.

• Birinci gruptaki gibi küçük çalışmalar olan mantık araştırmalarını kapsamaktadır. Çeşitli felsefi konuları Abelardus’a özgü bir tarzda irdeleyen çalışmaların arasında Logica (Ingredientibus), Nostrorum Petitioni Sociorum; Porphyrios üzerine olan Categoriae, Periermeneias bulunmaktadır.

• Herhangi bir eserin yorumu olmayıp bizzat kendi düşüncelerini içeren Dialectica.

İlahiyat alanında kaleme aldığı eserler arasında De Unitate et Trinitate Divina (İlahi Birlik ve Teslis Hakkında), Theologia Christiana (Hristiyan İlahiyatı), Sic et Non (Evet ve Hayır) ve ahlaki konulara da değindiği bir inceleme olan Scito Te Ipsum (Kendini Bil) sayılabilir. Historia Calamitatum Mearum ile Dialogus inter Judaeum, Philosophum et Christianum önemli bir yer tutmaktadır. Bu son iki eserin Türkçe çevirileri bulunmaktadır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı