Parmenides Felsefesinde Düşünme – Gerçeklik İlişkisi

Ona göre düşündüğümüz her şey vardır ve var olmayan bir şey ne düşünülebilir ne de konuşulabilir. Ona göre felsefesinin birinci temeli budur. Düşünmek bir hüküm vermektir (logostur).

Buradaki düşünme psişik anlamda değil. Logos, konuşma, düşünme ve cümle anlamlarına gelir. Bu da yargıdır. Konuşmak hüküm vermektir. Hüküm vermek ise bir yüklemdir. Bu yüzden yüklemi ve bu yükleme konu olan bir nesnesi olmayan herhangi bir düşünme ve cümle olamaz. Bu tabloda yanlış hüküm vermek var olmayan bir şeye hüküm vermektir. Var olmayan bir şey hakkında konuşulamayacağına göre yanlış konuşmak mümkün değildir. Burada var olmak ile düşünmek arasında güçlü bir bağ kurulduğu görülmektedir.

Bu fikri bir bakıma Descartes’ın popüler ifadesi olan “düşünüyorum, öyleyse varım”ın, “düşünüyorum, öyleyse var” biçimineki hâli olarak da açıklayabiliriz.

Parmenides’e göre düşünce ve gerçeklik özdeştir. Böylece her düşünce varlığın düşünülmesidir. Yokluk düşünülemez.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı