Nurettin Topçu Kimdir?

Nurettin Topçu, İstanbul’da doğmuştur. Aslen Erzurumludur. Maarif eğitim bursu kazanmıştır. Fransa’da lisans eğitimi sonrasında Sorbonne Üniversitesinde doktorasını verir. Yurda dönüşünde İstanbul Üniversitesinden doçentlik unvanı almıştır.

Nurettin Topçu’nun felsefesinin merkezinde ahlak görüşleri vardır. Çatışmacı ahlak anlayışlarını eleştirir. Onun ahlak felsefesinin temeli “hareket” kavramıdır. Hareket, düşüncenin içsel hâlidir. İnsanın var olması, düşünme ve hareketle ilgilidir. Hareket, biyolojik olarak yer değiştirme anlamında değildir. İnsanın kendini ve başka varlıkları değiştirebilmesiyle alakalıdır. Düşünerek hareket etme özelliğine sahip olan insana üstün bir varlık tarafından amaç verilmiştir. İnsanın amacı sonsuz olana ulaşmaktır. Sonsuz olan Allah’tır. Özgür irade sahibi olan insan, bilerek ve isteyerek harekette bulunur; harekette bulunması insanlık vasfını kazandığını gösterir ve harekete devam etmesi isteği onun sonsuz olana ulaşma niyetinden kaynaklanır.

Nurettin Topçu’ya göre insan doğası; ruh, irade ve imandan oluşur. İnsan, bu doğasını yıkmayacak kadar tutku duygusunu da taşımalıdır. Çünkü böylesi bir tutku, insanı sonsuz olana yönlendirir. Bu durum, insanın sonsuzluk arayışıdır. Nurettin Topçu, insanın arayış hâliyle harekette bulunduğunu belirtir. Hareketin olması yani insanın kendinde olanla sonsuz olana yönelmesi, insanın Allah’ı sürekli düşünmesi ve yaşamasıdır.

Nurettin Topçu, insanın bu şuurlu hareketini idealist bir hareket olarak görür ve ahlaki görüşleri açısından ona “isyan ahlakı” adını verir. İsyan ahlakı; insanın iman, irade ve sorumluluk gözeterek özgür iradesiyle aklını kullanmasıdır.

Ona göre birey, özgür iradesiyle aklını kullanırsa toplumda aydınlanma meydana gelir ve toplumu bozucu etkilerden arındırır. Bireyler toplumun huzuru ve güvenliği için harekette bulunmuyorsa ruh, iman ve iradede bir zayıflık vardır ve orada Allah unutuluyor görüşündedir. İsyan ahlakı, Allah’ın emirlerinin uygulanması için bu emirlere engel olan durumlara karşı isyan edilmesini temsil eder. İsyan etmemek de kişiliksiz olmaktır. Bu kötülükler karşısında teslimiyetçi olmayı şiddetle eleştirir. Bu açıdan eğitim önemlidir. Çünkü ona göre özgür zihniyetin oluşumunda en önemli faktör eğitimdir. Okul, düşünen insanların yetiştirildiği ve özgür iradeleriyle hareket etmelerinin öğretildiği yer olmalıdır.

Birçok bilimsel yayını olan Nurettin Topçu’nun öne çıkan kitapları şunlardır: “Yarınki Türkiye”, “Felsefe”, “Bergson”, “Varoluş Hareket Felsefesi”, “Var Olmak”, “Mantık”, “Mevlana ve Tasavvuf”, “Kültür ve Medeniyet” ve “Taşralı”.

Nurettin Topçu Hakkında

• İsyan Ahlakı Nedir?

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı