Felsefe hakkında her şey…

Makinecilik nedir, ne demektir?

19.11.2019
1.848
Makinecilik nedir, ne demektir?

Makinecilik, evrensel düzende fiziksel yasaların temelliliği anlayışıdır.

Evrensel düzende fizik yasalarının temelliği anlayışı, Antik Çağ’ın Leukippos, Demokritos kaynağından yola çıkıp en yetkin biçimine Descartes öğretisinde kavuşmuştur. Bu yüzden Dekartçılık’a bir açıdan, Dirimselcilik karşıtı olarak Makinecilik de denir.

Descartes doğayı fizik yasalarıyla işleyen bir düzen olarak görüyordu. Cansızlar ve canlılar bu fizik yasalarıyla deviniyorlardı. Devim, basınç ve çarpmadan meydana gelen ve yer değiştirten bir olguydu. Her şey yer kaplıyor ve yer değiştiriyordu. Bu mekanik düzende ne rastlantı ne de doğaüstü etkiler vardı. Canlılar da maddesel varlıklardı, demek ki özdeğin yasalarına, eş deyişle fizik yasalarına bağlıydılar.

Dirimselcilerin ileri sürdükleri gibi canlı ergenlikte bir yaşam gücü düşlemek, temelsiz bir varsayımdı. Doğa, bitki, hayvan ve insan aynı mekanik yasalarla işliyorlardı. Ruh, bütün bunların içinde sadece insanda vardı ama o da insanın maddesel yanı olan bedeni etkileyemez ve devindiremezdi. İnsanın us ve iradesiyle yaptığı hareketler, beden hareketleri değil, ruh hareketleriydi. Kan dolaşımı, beslenme soluma vb. gibi beden hareketleri, cansızlarda ve insandan başka canlılarda olduğu gibi aynı mekanik yasalara bağlı mekanik hareketlerdi.

Descartes’ın bu maddeci ikiciliğiyle ilk kez, bütün Orta Çağ’a egemen olan Aristotelesçilik’e karşı çıkılıyordu. Çünkü, skolastik felsefede büsbütün güçlenen Aristoteles anlayışına göre bedeni devingen ruhtu. Descartes, bu ikiciliğiyle, ruh ve bedeni birbirinden kesin olarak ayırmış; bir yanıyla maddeciliği geliştirirken öteki yanıyla ruhçuluğu geliştirmiştir.

Descartes’ın ve Dekartçılığın ilerici yanına karşı gerici yanı, büyük yanılgılar taşır. Her şeyden Önce makine insan tasarımı, insan kavramının bozulmasına dayanmaktadır. İnsanın makineye benzer hareketleri de vardır, ama insan hiç bir zaman bu hareketleriyle insan değildir.

İnsan, asla mekanik hareket yasalarıyla davranmaz ve yaşamaz. Kaldı ki mekanik yasalar somut makinelerin dışında var bulunan ve incelenen yasalardır, metal makinelerin bile dışında olan bu yasalar nasıl somut makinelere indirgenebilir ve hele nasıl somut insanın iç yasaları olarak ele alınabilir?

Descartes’ın ve Dekartçılığın bu makineciliği, makineler bilimi anlamındaki çağdaş makinecilik anlayışıyla karıştırılmamalıdır. Aynı kavramın bu iki farklı anlamı arasında hiçbir ilişki yoktur.

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...