ABD’de yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre özellikle son yıllarda Amerikalıların arkadaşlık gruplarında önemli bir değişiklik ortaya çıktı. May American Perspectives Survey’in yaptığı “Findings from the May 2021 American Perspectives Survey” adlı çalışmanın ortaya koyduğu en önemli değişikliklerden birisi Amerikalılar arasında yakın arkadaşlıkların azalması. ¹

Son otuz yılda, Amerikan arkadaşlık grupları küçüldü ve yakın bir dostu bulunmayan Amerikalıların sayısı ciddi oranda artış gösterdi. Ancak arkadaşlıklar konusunda yaşanan bu değişiklikler Amerikalıların hepsini aynı derecede etkilemedi. Çalışmaların sonuçlarına göz atıldığında erkekler arasında kurulan arkadaşlıkların kadınlar arasında kurulan arkadaşlıklara oranla çok daha sert bir düşüş yaşadığı anlaşılıyor.

Bundan otuz yıl önce erkeklerin çoğunun (%55) en az altı yakın arkadaşı olduğu gözlemlenirken bugün bu sayının yarı yarıya düştüğü görülüyor. Bugün her 100 erkekten 27’sinin altı veya daha fazla yakın arkadaşı var. Erkeklerin %15’inin ise hiç yakın arkadaşı yok ve bu oran 1990’da görülen oranın yaklaşık beş katı.

Kadınlar arasındaki arkadaşlıklarda da bir azalma gözlemlense de bu düşüş erkeklere oranla çok daha az. 1990’da, kabaca her yüz kadından 41’i altı veya daha fazla yakın arkadaşı olduğunu söylerken bugün bu oran yüzde 24’e gerilemiş durumda. Hiç yakın arkadaşı olmadığını bildiren kadınların oranı ise %10’dur.

Arkadaşlığı Bitirme Oranı Erkeklerde Daha Yüksek

Akrabaları hariç, kaç yakın arkadaşa sahip olduğunu bildiren erkeklerin oranı:

Ondan fazla yakın arkadaşa sahip olmak bazıları için zor gibi görünse de sosyal çevrelerimizin büyüklüğü oldukça önemlidir. Yalnızca bir yakın arkadaşı olan insanlar, hiç yakın arkadaşı olmayanlardan daha az yalnız değildir. Yalnızca birkaç yakın arkadaşı olan insanlar, diğerlerine oranla sadece nispeten daha iyi durumdadır. Üç veya daha az yakın arkadaşı olanlar için yalnızlık ve soyutlanmışlık oldukça yaygın yaşanan duygulardır. Bunların yarısından fazlası son yedi gün içinde kendilerini en az bir kez yalnız ve yalıtılmış hissettiklerini belirtmişlerdir. Buna karşılık, on veya daha fazla yakın arkadaşı olan her üç kişiden yalnızca birisi son yedi gün içinde kendini yalnız hissettiğini belirtmiştir.

Bu eğilim özellikle gençleri yakından ilgilendiriyor. Zira çalışmanın son raporunda şöyle bir bilgi yer alıyor:

“Genç yetişkinler ve bekârlar, arkadaşlarına güvendikleri oranda duygusal ve kişisel olarak ayakta kalma gücüne sahiplerdir.”

Ancak bugünün genç erkekleri, arkadaşlarından çok ebeveynlerine güveniyorlar. Bu, erkeklerin sosyal destek algılarında yaşanan dikkate değer bir değişikliktir. 1990’da genç erkeklerin yaklaşık yarısı (%45) kişisel bir sorunla karşılaştıklarında önce arkadaşlarıyla iletişime geçeceklerini bildirmişlerdir. Bugün ise genç erkeklerin sadece %22’si zor zamanlarda arkadaşlarına güveneceklerini söylemektedir. Ebeveynlerin ilk aramadaki payı ise %36’ya kadar yükselmiş durumda.

Yapılan çalışma anket uygulanan kişi sayısı arttıkça kendi içinde tutarlılık göstermeye devam etmiştir. 2020 senesinde Amerikalılara sosyal ağlar üzerine uygulanan geniş çaplı bir araştırma, Amerikalıların sosyal çevrelerinin günbegün daralmakta olduğunu ortaya çıkardı. Son çalışmaya göre yakın bir sosyal ilişkisinin bulunmadığını bildiren Amerikalıların sayısı 2013’e oranla çift haneli bir artışla yaklaşık beş Amerikalıdan biri seviyesine ulaştı. ²

Genç erkeklerde durum daha kötü görünüyor: 30 yaşın altındaki her 100 erkekten 28’i yakın bir sosyal ilişkilerinin bulunmadığını ifade ediyor. ³

Associated Press tarafından yakın zamanda yürütülen bir başka ankette de halkın %18’i yardım talep etmek için çevrelerinde akrabalarının dışında başvurabilecekleri birden fazla kişi bulunmadığını belirtti. ⁴

Sosyal hayatın geleceği bu çalışmalarda gösterilenden çok daha kasvetli görünüyor. Sosyal çevrelerimiz küçülüyor ve arkadaşlık grupları yavaş yavaş ortadan kalkıyor. Sosyal iyileşme bugün, şimdi başlasa bile çok uzun bir sürece yayılabilir veya ne yazık ki hiç gerçekleşmeyebilir.

 

---

Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Daniel A. Cox’un “Men’s Social Circles are Shrinking” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Kaynak Metnin Yazarı: Daniel A. Cox

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer YILDIRIM

1. https://www.americansurveycenter.org/research/the-state-of-american-friendship-change-challenges-and-loss/
2. https://www.americansurveycenter.org/research/socially-distant-how-our-divided-social-networks-explain-our-politics/
3. Yapılan ankette, yakın sosyal ilişki, son 6 ay içinde önemli bir kişisel konu hakkında görüşme yapılan insanlar olarak tanımlanmıştır.
4. https://apnews.com/article/science-business-health-coronavirus-pandemic-government-and-politics-459178f46ca2c62d6b6ad51517bada81