Dominikenler (Dominikan Tarikatı)
Aziz Domingo de Guzman’ın kurduğu tarikata verilen addır. 1216’da Papa tarafından tarikat resmen tasdik edilmiştir. Bu tarikatın getirdiği en büyük yenilik, Hıristiyanlık öğretisi üzerine vaaz vermeyi piskoposların ve temsilcilerinin tekelinden kurtarmış olması ve eğitime önem vererek ilahiyat öğrenimini mecburi kılmasıdır.
Bir başka özelliği ise tarikatın tefekküre dayalı bir hayat ile din görevlerini birleştirmesidir. Ayrıca toplu yaşama kuralını benimsemek, demokratik usullerle oluşan organları işletmek, bunlarla seçimle gelen idareciler arasındaki dengeyi dikkatle korumak gibi özellikleri de vardır. Tarikatın kurulmasından yarım asır kadar sonra bir kısım tarikat mensupları Paris, Bologna, Köln ve Oxford’daki üniversitelerin uzmanları olarak çoğunluğu sağlamışlardı. İlahiyat araştırmacısı olarak başlangıçta işe başlayan Dominikenler Albertus Magnus’un ve Aquinolu Thomas’ın yönlendirmesiyle, Batı’ya İslam âleminden aktarılan Aristoteles’in eserlerine dayanarak ilahiyat ile felsefeyi bağdaştırma gayreti içine girdiler. Ve kısa zamanda Saint Thomas’ın Aristoteles’in madde-form teorisine dayanarak üçlemeyi açıklayan Aristotelesçi öğretisi Kilisenin resmi sistemi oldu.
Dominikenler de Yahudilere ve Müslümanlara karşı mücadele verdiler, Orta Doğu’da, Hint kıtasında Hıristiyanlığı yaydılar. Engizisyon işkencelerini de bunlar yönetti. “Avrupa’nın genişlemesi” fikrini yaydılar. Günümüzde faaliyetleri basın-yayın ve televizyon, sinema ve sahneye kadar uzanmaktadır. Dominiken rahibeler 19. ve 20. asırlarda hasta bakıcılık, öğretmenlik gibi yollarla inançlarını dünyanın her yerinde yaymaya devam ettiler. Saint Thomas doktrini, 1870’den sonra Roma kilisesince yenilendi. Yeni Thomascılık denilen bu akımın felsefi boyutu birçok filozofun ortaya çıkmasına sebep oldu. Jacques Maritaine, Gabriel Marcel, Etienne Gilson bu yeni Thomascı filozoflardan sadece birkaçıdır.
