Cemil Meriç’in ideoloji tanımı

Cemil Meriç lisan konusundaki titizliğini ideoloji kelimesini üzerinde dururken de gösterir. Sözlük ve ansiklopedilerde yıllara göre bu kavramın doğuş ve şekillenme sürecini inceler. Ona göre, hiçbir bilim hakikatin bütününü sunmaz. İnsan bilimlerinin hepsi de bir yanıyla ideolojidir. İdeoloji, yani belli bir medeniyetin, belli bir inancın, belli bir cemaatin müdafaa silahıdır (Meriç, 1986: 51).

1950’lere kadar Batı’nın hiçbir büyük sözlüğünde ideolojinin sosyal ve politik manalarını bulamayız. Yirminci asrın ikinci yarısına kadar ideoloji, “düşünceler bilimi”dir (Meriç, 1986: 52).

İdeoloji ile bilimin sınırlarını çizmek son derece güç. Yirminci asırda tarih, çok defa ve açıktan açığa siyasi bir ideolojidir. İktisat da sosyoloji de öyle. Gramsci’ye göre, her aydın, belli bir toplumsal sınıfın çıkarlarını allayıp pullayan bir ideologdur. İlkel toplumlar dış dünyayı açıklamak için mitlere başvururlar, gelişmiş toplumların sosyal ve politik dünyada pusulası ise ideolojilerdir (Meriç, 1986: 53).

Kaynak: TÜRK SOSYOLOGLARI, s.  141-149, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2915 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1872