Akıl yürütme yöntemleri; tümdengelim, tümevarım ve analoji olarak üçe ayrılır. Akıl yürütme yöntemlerinin kısa açıklamalarını ve detaylı örneklendirilmiş tanımlarını, aşağıdaki konu başlıklarını takip ederek elde edebilirsiniz.

AKIL YÜRÜTME YÖNTEMLERİ

1. Tümdengelim (dedüksiyon)
2. Tümevarım (endüksiyon)
3. Benzeşim (analoji)

1. Tümdengelim

Tümdengelim genel ilkelerden hareket ederek tek tek olaylar hakkında bir yargıya ulaşma yoludur. Kısaca, genelden özele ve genelden genele uzanan düşünme biçime tümdengelim dediğimizi söyleyebiliriz. Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimi, tümdengelimdir.

2. Tümevarım

Tümevarım nedir sorusuna şu şekilde yanıt vermek mümkündür: Tek tek olgulardan yola çıkarak genel önermelere ulaşabilmek için izlenen düşünme yoluna, tümevarım ya da endüksiyon denir. Diğer bir deyişle özelden genele, tikelden tümele giden akıl yoludur. Tümevarım, tekil ve tikelden tümeli, özelden geneli çıkaran uslamlama yöntemidir.

3. Analoji

Analoji ayrıca benzeşim ve temsil olarak da bilinen bir akıl yürütme yoludur. Analoji, aklın, bazı nesnelerin birbirine benzeyen özelliklerinden yola çıkarak özelden özele doğru izlediği yoldur.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM