Felsefe hakkında her şey…

Fiyat Teorisi, Rant Teorisi ve Değer Teorisi Nedir?

02.11.2019
1.691

Adam Smith’in Teorileri

Fiyat Teorisi

Adam Smith’e göre bir reel fiyat bir de nominal fiyat vardır. Reel fiyat malın elde edilmesinde yapılan masraflardır; emeğe bağlıdır; uzun dönemde tüm mallarda reel fiyat geçerlidir yani emeğe bağlıdır. Nominal fiyat ise kısa dönem içerisinde arz ile talep dengesinin değişmesinden veya piyasa koşullarının değişmesinden kaynaklanan fiyattır.

Piyasa fiyatı; malın miktarı ve bu malı alabileceklerin talebi ile oluşur. Burada iki terimin ayrımı yapılmalıdır: efektif talep, malı veya hizmeti ödeme durumunda olanların talebidir. Mutlak talepten ayrılır; mutlak talep, mala veya hizmete sahip olma arzusudur.

Bir mala olan efektif talep artarsa o malın fiyatı yükselecektir; fakat piyasa fiyatı yüksek olduğundan dolayı firmalar o malda yüksek kar olduğunu düşünüp piyasaya girecektir; bu, firma sayısı artışı dolayısıyla arzı artıracak arz artışı efektif talep artışı ile dengeye gelecek ve fiyatlar düşecektir. Ayrıca bu olayın tam tersi de söz konusudur.

Smith arz ve talep dengesinin tarım ve sanayi kesiminde değiştiğini vurgulamaktadır. Tarım kesimi genellikle geçen yılların fiyatlarına (göre?) arzlarını belirlemektedir. Fakat, sanayi sektöründeki fiyat değişiklikleri arza ve talebe daha çabuk etki etmektedir.

Rant Teorisi

Adam Smith beş türlü ranttan bahsetmektedir:

a. Net hasıla
b. Topraktan üretim yapabilmek için toprak sahiplerine verilen bedel kira (rent).
c. Toprak sahiplerinin monopolcü durumlarından dolayı elde ettikleri kar: Bu anlayış 2. anlayışla benzerlik gösterir.
d. Piyasalara uzaklık rantı etkiler: Piyasalara uzak toprakların kirası yüksek, uzak yerlerin düşüktür.
e. Nadirlik rantı: Nadirlik rantı bir malın piyasada az ama talebinin yüksek olmasından dolayı mala harcanan emeğe göre fiyatının yüksek olmasından dolayı elde edilen kardır.

Değer Teorisi

A. Smith’e göre bir malın iki çeşit değeri vardır: Birincisi o malın kişiye sağladığı fayda, ikincisi o malın başka mallarla mübadele değeri.

Birinci değeri genelde kişiden kişiye değişir, kişinin verdiği değere bağlıdır ve toplum açısından hesaplanması zordur.

İkinci (mübadele) değeri, bu malın diğer mal birimleriyle mübadele edilen miktarına eşittir. Değer o malın elde ediminde harcanan emeğe bağlı olduğuna göre,mübadele edilen mallar değil emektir. Emek mübadele değerinin ölçüsüdür.

Bazen en faydalı malların mübadele değerleri çok az, faydası olan malların ise mübadele değerleri fazla olabilir. Buna en iyi örnek su ve elmastır. Suyun faydası elmasın sağladığı faydadan çok daha fazladır ama elmas suya göre çok daha pahalıdır; çünkü elmasın elde edilmesinde çok büyük emek harcanmış ve mübadele değerini yükseltmiştir. Ayrıca nadirlik rantından da söz edebiliriz.

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...