Yaz döneminde açılan eğitim kamplarının öğrencilere sağladığı avantajlar birçok bilimsel araştırmanın verileriyle kanıtlanmış durumda. Yaz dönemlerinde iyi planlanmış, yüksek nitelikli eğitim programlarına düzenli olarak devam eden öğrencilerin özellikle matematik ve dil becerileri testlerinden aldıkları puanların akranlarına oranla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. ¹ Bu öğrencilerin aynı zamanda sosyal ve duygusal gelişimlerinin de akranlarına göre daha iyi olduğu görülmüştür. Yapılan araştırmalar ne yazık ki düşük gelir düzeyine sahip veya farklı etnik kökenlerden gelen öğrencilerin, akranlarına kıyasla yaz dönemi eğitim kamplarına katılma ve bu programlardan faydalanma imkânlarının daha az olduğunu da göstermektedir.

Peki okul yönetimleri kritik yaz aylarından nasıl faydalanabilir ve öğrenimi nasıl daha eşitlikçi hâle getirebilir?

Amerika’daki New York Üniversitesi Politika, Araştırma ve Değerlendirme Merkezi‘nden bir ekip; Wallace Vakfı ve kâr amacı gütmeyen kalkınma kuruluşu FHI 360 tarafından uygulanan Bölge Yaz Öğrenimi Ağı ile ortaklaşa, eğitim bölgelerinin yüksek nitelikli yaz programlarını eşitlik gözeterek nasıl uyguladıklarını inceledi. 26 eğitim bölgesinden edinilen 2022 yaz planlama belgeleri analiz edildi ve bu bölgelerin eğitim programlarını daha eşitlikçi hâle getirmek için kullandıkları dört strateji belirlendi.

#1. Stratejik olarak belirli öğrencileri hedefleyin

İncelenen yaz öğrenim planlarının yarısının akademik veya davranışsal desteğe ihtiyaç duyan öğrencilere öncelik verdiği görülmüştür. Buna ek olarak, planların %42‘sinde yabancı dil öğrenen, %35‘inde ise engelli öğrencilere yer ayrılmıştır.

Öne çıkan diğer gruplar arasında düşük gelirli öğrenciler, göçmenler, etnik azınlıklar ve üstün zekâlı ve yetenekli öğrenciler yer almıştır. Özel gruplara öncelik veren bölgelerin neredeyse tamamı stratejik hedeflerine birden fazla grubu dâhil etmiştir.

Yaz öğrenme programlarında hangi öğrencilere ve nasıl hizmet verildiği eşitlik açısından önem taşır. Örneğin, araştırmalar orta gelirli öğrencilerin yaz öğrenme programlarından düşük gelirli öğrencilere kıyasla daha fazla yararlandığını ortaya koymuştur.

Bunun nedeni, yüksek nitelikli programların daha yüksek gelirli öğrencilere hizmet verme eğiliminde olması olabilir, bu da yaz öğrenme programlarının, özellikle belirli hedeflere yönelmediği takdirde öğrenciler arasındaki uçurumu büyütebileceğine dair endişelere yol açıyor. Düşük gelirli öğrencileri ve diğer azınlık öğrencilerini hedefleyen yüksek nitelikli programlar eşitliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabilir.

Eğitimin planlı ve programlı yapılan boyutuna öğretim denir.

#2. Katılımın önündeki engelleri azaltın

Öğrencilerin normal okul günü dışındaki eğitim programlarına adil bir şekilde katılabilmeleri için ulaşım gibi basit düzenlemeler kilit önem taşımaktadır.

Analiz edilen bazı bölgesel yaz öğrenme planları, akademik eğitimin ötesine geçmiştir. Sadece ulaşım değil, aynı zamanda ücretsiz ve besleyici yemekler, farklı dillerde sosyal yardım materyallerinin hazırlaması ve çalışan aileleri desteklemek için genişletilmiş gündüz bakım hizmetleri de planlamaya eklenmiştir.

#3. Özel öğrenci gruplarına yönelik kurslar geliştirmek

Öğrenciler kendilerini güvende ve oraya ait hissettiklerinde daha başarılı olurlar. Bölgeler, öğrencilerin benzersiz kimliklerini kabul edip onlara saygı göstererek yaz programlarını daha eşitlikçi kılabilir ve öğrenmeyi hızlandırabilir. Araştırmalar, örneğin, yabancı dil öğrenenler için yaz dönemi eğitimlerinin genel akademik gelişim açısından çok önemli olduğunu göstermiştir.

Bazı bölgeler, programlarını öğrencilerinin bireysel ilgi alanlarına ve kültürel ihtiyaçlarına göre uyarlamıştır. Örneğin, hem kentsel hem de kırsal bölgelerde yetişkinler de dâhil olmak üzere yabancı dil öğrenenler için dil sınıfları açılmıştır.

Başka bir bölge, öğrencilerin kendi kültürlerini keşfetmeleri ve tanıtmaları için bir sanat programı tasarlamıştır. Programda özellikle etnik kökene ve ırksal kimliklere yönelik çalışmalar yer almıştır.

Ülke genelinde öğretmen alımı konusunda yaşanan sıkıntıya rağmen, bazı bölgeler sadece etkili ve iyi eğitim almış değil, aynı zamanda hizmet verdikleri öğrenci kitlesinin demografik özelliklerini de dikkate alacak öğretmenleri işe almak için çaba sarf etmiştir.

#4. Aileleri planlama ve programlamaya dâhil edin

Bazı bölgeler, öğrencilerin ihtiyaçları ve ilerlemeleri hakkında bilgilendirmeler yapmak üzere düzenli aile eğitim etkinlikleri düzenlemiştir. Bazıları da göçmenlik ve sağlık gibi konularda bilgilendirme toplantıları düzenleyerek ailelerin katılımını sağlamıştır.

Ebeveynler planlama sürecine dahil edildiğinde, programlar onların çalışma takvimlerine daha uygun olacak şekilde tasarlanabilir. Bu, bölgelerin, ebeveynleri çalışırken çocukları yaz boyunca destekleyecek tam günlük, altı haftalık kamplar sunması anlamına gelebilir. Bu tür bir düzenleme, çocukların yaz programlarına katılma ihtimalini artırır ve yaz öğreniminde yaşanacak öğrenme kayıplarının önüne geçer.

Bu dört yaklaşım, yaz öğrenme programlarının kültürel açıdan daha duyarlı, erişilebilir ve kapsayıcı olmasına yardımcı olacaktır.

Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Rhea Almeida’nın “Schools can close summer learning gaps with these 4 strategies” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer YILDIRIM

1. McCombs, J.S., Augustine, C.H., Pane, J.F., Schweig, J., (2020). A Longitudinal Analysis of Outcomes from the National Summer Learning Project. Every Summer Counts, DN: RR-3201-WF. https://doi.org/10.7249/RR3201