Sosyolojinin Kullandığı Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri

Toplumda kadına gösterilen şiddetin nedenleri nelerdir? İşsizliğin toplumsal sapmaya etkileri nelerdir? Köyden kente göç eden ailelerdeki kültürel farklılaşmanın olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? gibi soruların cevaplarını bize sosyal araştırmalar verir. Her bilimde olduğu gibi sosyoloji de toplumsal olayların “anlaşılabilir” olduğu gerçeğinden hareket ederek bu olayları ve bu olayların yol açtığı değişimleri neden-sonuç ilişkisi içerisinde, nesnel bir tavırla ele alıp değerlendirir.

a. Tarama (survey) Yöntemi: Geniş gruplara rahatlıkla uygulanan, bu yüzden kamuoyu araştırmalarında etkili olan önemli bir bilgi toplama tekniğidir. Şirket ve örgütler için yerel, ulusal ve uluslararası düzeylerde önemli bir bilgi toplama aracıdır. Önce neyin incelenmek istendiği belirlenir. Sonra bu konuda çoğunlukla anket ve görüşme tekniği kullanılarak bilgi toplanır.

b. Alan çalışması (Olay incelemesi): Belirli bir olay, kişi ya da grubun detaylı bir biçimde incelenmesidir. Monografi, sosyometri, gözlem, anket, görüşme gibi bilgi toplama teknikleri kullanılır. Genelde küçük grupları incelemek için kullanılır. Bulgular sadece o grup için geçerlidir. Ulaşılan sonuçları daha büyük gruplara genellemek doğru değildir.

c. Belgelere dayalı araştırma: Yazılı belgeler, istatistiki belgeler, fotoğraflar ve ses kayıtları gibi bilgi kaynakları kullanılarak bir konunun araştırılmasıdır. Tarihi araştırmalarda önem taşır. Örneğin Tanzimat döneminin sosyal hayatını inceleyen bir araştırmacı, Tanzimat Fermanını inceledikten başka o fermanın hangi sosyal şartlar altında hazırlandığını açıklar.

Kaynak: MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI, Sosyoloji 1 kitabı.