Platon’un Değer Anlayışı

Değer kavramı felsefe için etik, siyaset, sanat gibi birçok alanda ana tartışma konularına yön veren bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda Platon’un değer anlayışı da bilgi anlayışında olduğu gibi onun varlık felsefesi anlayışının üzerinde şekillenmektedir.

Platon’un varlık anlayışı, onun geliştirdiği idealar kuramı çerçevesinde şekillenmektedir. Bu kurama göre gerçek varlıklar, idealar olarak adlandırılır ve bu ideaların en üstünde de iyi ideası bulunur. Platon, ahlak felsefesini bu doğrultuda oluşturur. Platon’a göre ahlakın kaynağı mutluluktur ve mutluluğa da ancak ve ancak iyi ideasına ulaşmaya çalışmakla varılabilir. İyi ideasına ulaşmak için onun bilgisini ortaya çıkarmak; bunun içinse erdemli, adil ve doğru olmak gereklidir.

Ona göre iyi ideasına ulaşabilecek olanlar, ancak ve ancak filozoflardır. Filozofların erdemi, bilgeliktir, bilge olmaktır. Bu sebeple de devletleri, filozoflar yönetmelidir (Bkz: Filozof Kral Anlayışı). Platon, sanat anlayışını da varlık anlayışına göre kurar. Ona göre sanat, gerçeğin soluk bir kopyası olan fenomenlerin birer kopyasını yapmaya koyulursa değersiz bir ürün ortaya çıkarır. Bu hâliyle sanat, sadece yansımanın yansımasıdır. Platon’a göre sanatçı, eserlerinde fenomenleri değil ideaları yansıtabildiğinde mükemmelliğe ulaşır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım