Parmenides’e Göre Varolmak Nedir, Ne Demektir?

Var olanlar arasındaki fark nedir? Platon’dan önceki düşünürlerin hiçbiri bir kalemin var olması ile bir sayının var olması arasındaki farkı ortaya koymamış, tüm varlıkları aynı düzlemde düşünmüşlerdir.

Sorunun çözümsüzlüğünün temel sebebi nesneyi nitelikleriyle düşünmüş olmalarıdır. Öyleyse Parmenides’e göre;

1. Düşünebildiğim, hayal edebildiğim her şey vardır.

2. Düşünebildiklerimin, hayal edebildiklerimin dışına çıkmam.

3. Bunlar vardır, ama gerçek midir? Gerçek olsa bile fiziksel olarak gerçek midir?

Parmenides, felsefesini bu yolla çiziyor. Ona göre konu, var olan ve nesne aynı şeydir.

Parmenides’e göre bir nesnenin en temel özelliği var olması olsa da Parmenides bu var olmanın hangi anlamda olduğunu söylememiştir. Yani fizik nesne midir, hayal midir, mitolojik, teorik, zihinsel ya da inanma nesnesi midir? Bunu ortaya koymamıştır. Bunların ortak özelliği var olmaktır. Var olmasını sağlayan şey de düşünmedir. Yani düşünmek ile var olmak bu noktada özdeştir. Parmenides, buradan hareketle felsefesini inşa etmiştir. Buna göre, düşündüğüm her şey var olandır ve bu da gerçektir. Ama ne tür bir gerçek olduğu ortaya konmamıştır. Yine de Parmenides bir nesneyi niteliksiz bir biçimde düşünebileceğimizi ortaya koyarak yıllar sonra matematik felsefesine ya da bilim felsefesine vardıracak olan yolu açmıştır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı