Duygucu sanat görüşü

Adından da anlaşılacağı gibi duyguculuk ya da duygucu sanat görüşü sanatta en önemli unsurun duygular olduğunu öne sürmektedir. Böylelikle duyguculara göre biçimciliğin savunucuları yalnızca biçimi temel aldıkları için sanattaki en önemli şeyi göz ardı etmişlerdir. O hâlde duyguculara göre sanat ya da sanat eseri şöyle tanımlanacaktır: “x bir sanat eseridir ancak ve ancak x duyguların ifadesi ise.”

Sanat duyguların tuval gibi, taş, sesler ya da kelimeler gibi duyusal araçlara aktarılmasıdır. Duygucu görüşün en önemli temsilcisi on dokuzuncu yüzyıl Rus yazar ve düşünürlerinden Leo Tolstoy’dur. Tolstoy başlangıç noktası olarak şu soruyu sormuştur: “Sanat insanlığın yaşamında nasıl bir amaca hizmet etmektedir?”

Bu açıdan yaklaşılınca sanat Tolstoy’a göre insanla insan arasında gerçekleşen ilişki araçlarından biri olarak kabul edilir. Nasıl ki insan kelimeler aracılığıyla düşüncelerini başkalarına iletir, işte sanat aracılığıyla da insan duygularını başkalarına iletmektedir. Sanat Tolstoy’un son derece değer verdiği bir amaç için araçtır: İnsanlık arasındaki birlik. Sanat ruhsal bir birleşme yaratır. Bu birleşmeyi de duyguların iletilmesi sayesinde gerçekleştirir. Tolstoy sanatı şöyle tanımlamaktadır:

“Sanat bir insanın bilinçli bir şekilde bir takım dışsal işaretler kullanarak kendi yaşadığı duyguları başkalarına aktardığı ve başkalarının da bu duygulardan etkilendiği bir insan etkinliğidir” (Tolstoy 2010; Wilkinson 2008: 180-182).

Buna göre bir sanat eseri ancak ve ancak; izleyicisine bir takım duyguları deneyimlemesine neden oluyorsa; yaratıcısı tarafından tam da bunun için amaçlandıysa; aratıcısı ortaya çıkan duyguları kendisi de yaşadıysa sanat eseridir (Wilkinson 2008: 182).

Anlaşılacağı üzere biçimciliğin dışladığı “duyguların yaşanması” ve “sanatçının eserini hangi amaçla yarattığı” olguları duygucu görüşün sanat anlayışını oluşturmaktadır.

Kaynak: ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ, s. 35, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2574, AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1544; Kitabın Yazarları: Prof. Dr. Demet TAŞDELEN, Prof. Dr. Aslı YAZICI