Nicolaus Copernicus kimdir? Kopernik
Kopernik (Nicolaus Copernicus), 1473 il 1543 tarihleri arasında yaşamış Polonyalı astronom ve düşünürdür. Kopernik Rönesans döneminde yaşanan gerçek anlamdaki bilimsel gelişimin öncüsüdür. Nicolaus Copernicus, doğa bilimleri alanında “Kopernik Devrimi” olarak anılan büyük başarının da sahibidir.
Kopernik 19 Şubat 1473 yılında Polonya’nın Torun bölgesinde doğmuş ve ilköğrenimini tamamladıktan sonra 1491 yılında Krakov’daki okula devam ederek matematik ve astronomi eğitimi almıştır. 1494 yılında, başpiskopos olan amcasının tesiriyle dinî eğitim almak için İtalya’ya gitmiştir. Kopernik orada astronom Domenico Noworra (1454-1504) ile beraber çalışmıştır. 1497’de memleketine dönüp kilisede görev almış; fakat bu uzun sürmemiştir. 1501’de hukuk fakültesine devam etmekteyken tıp fakültesine başlamaya karar vermiş ve bunun için tekrar İtalya’ya dönmüştür. Burada da bilimsel çalışmalarına devam etmiştir.
Tüccar bir ailede doğan Kopernik, İtalya’da matematik profesörlüğü ve Polonya’da devlet adamlığı görevlerinde bulunmuştur. Gezegenlerin Güneş’in etrafında döndüğünü iddia ettiği “Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine” adlı eserini kiliseden çekindiği için yaşamının son yıllarında yayımlamıştır.
Kopernik’in yeni bir evren sistemini öne süren teorisi şu temel ilkelere dayanır:
Gezegenler, sanılanın aksine Dünya’nın değil Güneş’in etrafında dönmektedir. Dünya, kendinde durağan değildir hatta Dünya’nın dönüşleri vardır. Dünya, kendi ekseni etrafında bir günde, Güneş’in etrafındaysa bir yılda dönüşünü gerçekleştirir.
Kopernik’in bu açıklamalarına kadarki dönemde Aristoteles’in etkisi altında Ptolemy (Batlamyus) tarafından ileri sürülen evren modeli kabul edilirdi. Bu modele göre evren, Ay altı ve Ay üstü olarak iki kısımdan oluşur ve bunların yasaları farklı görülürdü. Dünya, merkezde sabit hâlde durur ve diğer gezegenler, yıldızlar ve Güneş; Dünya’nın etrafında dönerdi. Gece ve gündüz döngüsü, yıldızların hareketleri ve benzeri durumların dünya üzerindeki etkilerine yönelik oluşan problemlere bu evren sistemiyle pratik cevaplar verilirdi.
Bu ikili evren anlayışına ilk olarak karşı çıkan ve 12. yüzyıl İslam filozoflarından İbn Bacce’den etkilenen Kopernik, gök cisimleriyle dünyadaki cisimlerin fiziksel özelliklerinin aynı olduğunu savunmuştur. Kopernik’in ortaya attığı sistem, Ptolemy sistemine karşılık minimal varsayım ile çok sayıda gözlem verisini tek nedende açıklama imkânı sağlamıştır. Kopernik’in Güneş merkezli evren görüşü, düalist evren anlayışından monist evren anlayışına geçilmesinde etkili olması bakımından öncelikle 15. – 17. yüzyıl felsefesini etkilemiştir.
İlgili konular:
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı
BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM