Küreselleşen Dünyada Siyasal Değişimler
Çağdaş küreselleşmenin ardındaki üçüncü itici güç, siyasal değişmeyle ilgilidir.
Bunun birkaç yönü bulunmaktadır. İlki, Doğu Avrupa’da 1989’da bir dizi çarpıcı devrim sırasında gerçekleşen ve 1991’de Sovyetler Birliği’nin kendi yıkılışıyla doruğa çıkan eski Sovyet bloğundaki Rusya, Ukrayna, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Baltık devletleri, Kafkasya ve Doğu Asya devletlerinin Batı tipi siyasal ve ekonomik sistemlere doğru ilerlemesidir.
Bu ülkeler artık küresel topluluktan yalıtılmış değil onunla bütünleşmiş hâle gelmişlerdir. Küreselleşmenin yoğunlaşmasına yol açan ikinci bir önemli siyasal etken, uluslararası ve bölgesel hükûmetler mekanizmalarının gelişimidir.
Birleşmiş Milletler ile Avrupa Birliği, ulus-devletleri ortak bir siyasal forum içinde bir araya getiren en önde gelen iki örnektir. Birleşmiş Milletler tek tek ulus-devletlerin birliği olarak bu işlevi yerine getirirken Avrupa Birliği, üye ülkelerin ulusal egemenliklerinin bir ölçüde vazgeçildiği, ulus ötesi yönetim biçiminin öncüsüdür. Avrupa Birliğine üye devletlerin hükûmetleri, ortak AB organlarının yönergeleri, düzenlemeleri ve mahkeme kararları ile bağlı olsalar da bölgesel birliğe katılımlarının sağladığı ekonomik, toplumsal ve siyasal yararları elde etmektedirler. Son olarak küreselleşme, Uluslararası Devlet Örgütleri (UDÖ) ile Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları (USTK) tarafından da yönlendirilir.
UDÖ, katılımcı devletlerin kurduğu ve kapsam bakımından ulus ötesi nitelikteki belirli bir etkinliği düzenleme ya da gözetme sorumluluğu verilen bir organdır. Bu tür organların ilki olan Ulusal Telgraf Birliği, 1865’te kurulmuştu.1909’da, ulus ötesi işleri düzenlemek için 37 UDÖ varken 1996’da bunların sayısı 260 olmuştur. Uluslararası sivil toplum kuruluşları, siyasi kararlar veren, uluslararası sorunları ele alan ve hükûmet organlarıyla yan yana çalışan bağımsız örgütlerdir. Binlerce sivil toplum kuruluşu etkinlikleriyle ülkeleri ve toplulukları birbirine bağlamaktadır. (Anthony Giddens, Sosyoloji, s. 91, Düzenlenmiştir.)
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım