Ortalama bir insan her gün neler yapar, zamanını nasıl geçirir?
Gezegenimizde yaklaşık sekiz milyar insan yaşıyor ve bu insanların her biri günün 24 saatini birbirinden farklı deneyimliyor. Bu da Dünya’nın her bir dönüşü sırasında 190 milyar benzersiz insan yaşamı saati anlamına geliyor.
Her birimiz kendi zamanımızı nasıl geçirdiğimize dair sağlıklı bir kavrayışa sahip olsak da kapı komşumuzdan uzak ülkelerde yaşayan insanlara kadar diğer insanların neler yaptığı oldukça muammalı görünebilir. Onlar da çok televizyon izliyorlar mı? Saatlerce çalışıyorlar mı? Akıllı telefonlarıyla sık sık oynuyorlar mı? Sık yemek pişiriyorlar mı? Çocuklarına bakmak için çok mu zaman harcıyorlar?
Basitçe ifade etmek gerekirse ortalama bir insan her gün neler yapıyor?
9 saat uyku, 2,6 saat çalışma
McGill Üniversitesinden bir grup araştırmacı, 2023 yılında yayınladıkları benzeri görülmemiş bir analizle bu soruyu yanıtlamaya çalıştılar. 1 Araştırmacılar, 2000 ila 2019 yılları arasında 145 ülkeden toplanan verileri bir araya getirdiler. Veriler arasında zaman değerlendirme anketleri, ulusal istihdam ve çalışma süresi istatistikleri ve gençlerin eğitim ve istihdamına ilişkin uluslararası kayıtlar yer aldı. Bu meşakkatli çalışma, araştırmacıların “küresel insan günü” olarak adlandırdıkları şeyi, yani “insanların zaman içinde ve tüm nüfus genelinde ortalama olarak ne yaptıklarına dair kapsamlı bir tahmini” ortaya çıkardı.
Peki bu küresel insan günü nasıl geçiyor?
Her şeyden önce, ortalama bir insan yaklaşık 9,1 saatini uyuyarak ya da dinlenerek geçiriyor. Bu, uykusuz yetişkinler için çok fazla gibi görünebilir; ancak çalışmanın, çok fazla Z kuşağı bireyden ve yeni doğmuş bebekler kadar küçük çocuklardan elde edilen verileri içerdiğini unutmayın.
Ortalama bir insan uyanıkken gününün yaklaşık üçte birini edilgen, etkileşimli ve sosyal etkinliklerle geçirir. Bu kabaca 4,6 saat okuma, TV izleme, sanatla uğraşma, oyun oynama, arkadaşlarla veya aileyle bir araya gelme veya hiçbir şey yapmamayı içerir. Yemek yeme ve yemek hazırlama 2,5 saat sürmektedir. Kişisel bakım, yıkanma ve giyinme gibi hijyen faaliyetleri yaklaşık 1,1 saat alıyor. Yaşadığımız alanların temizliği ve bakımı günün 0,8 saatine mal oluyor.
İstihdam, çalışan bireyler için son derece zaman alıcı olsa da küresel insan gününün merceğinden bakıldığında, sadece 2,6 saat gibi çok küçük bir zaman dilimi olarak karşımıza çıkıyor. Eğitim de çok zorlayıcı değil, sadece 1,1 saatlik bir süreye denk geliyor. Ve ilginçtir ki mal üretmek, ev ve altyapı inşa etmek ve bu çabalar için gerekli malzemeleri çıkarmak ve toplamak ortalama bir insan gününün 0,8 saatini kapsıyor. Bunu bir düşünün: Evlerimiz, etrafımızı çevreleyen her şey ve yaşadığımız şehirler ve kasabalar, onları inşa etmek için kolektif zamanımızın sadece %3‘üne tekabül ediyor.
Araştırmacılar ayrıca ortalama insan zamanı kullanımının ekonmik altyapıyla nasıl değiştiğini de merak ettiler. Bu anlamda bazı göze çarpan eşitsizlikler tespit ettiler. En yüksek gelirli ülkelerde yaşayanlar, en düşük gelirli ülkelerde yaşayanlara kıyasla her gün yemek, fiziksel dinlenme ve genel boş zaman etkinlikleri gibi deneyimlere yaklaşık 1,5 saat daha fazla zaman harcıyor. Ayrıca, en zengin ülkelerdeki insanlar gıda yetiştirmek ve ekip biçmek için günde ortalama sadece beş dakika harcarken, en yoksul ülkelerdeki insanlar bunu yapmak için bir saatten fazla zaman harcıyor.
Ancak araştırmacılar pek çok ortak nokta da buldular. Dünya genelinde hepimiz yemek yemek, yemek hazırlamak, hareket etmek, giyinmek ve yıkanmak için yaklaşık aynı miktarda zaman harcama eğilimindeyiz.
İnsan Tarihçesi Projesi
Bu kapsamlı analiz, küresel insan faaliyetlerine ilişkin bir veri tabanı oluşturma çabası olan İnsan Tarihçesi Projesi‘nin yayınlanan ilk verilerini oluşturdu. Araştırmacılar, insan tarihçesini bir araya getirerek kendimizi geçmişteki uygarlıklarla karşılaştırabileceğimizi söylüyorlar. Daha da önemlisi, türümüzün gezegenimizde neler yaptığını üst düzey, ampirik bir perspektiften görebilir ve dünyayı ve toplumu daha iyi bir yönde değiştirmek için kolektif zamanımızı yeniden tahsis etme konusunda daha bilinçli kararlar verebiliriz.
“Küresel insan sisteminin nasıl işlediğini anlamak, gezegensel sınırlarda sürdürülebilir bir şekilde gezinmek, yapay zekâ gibi hızlı teknolojik değişime uyum sağlamak ve küresel kalkınma hedeflerine ulaşmak için çok önemlidir. Zamanın, hayatın sermayesi olduğu söylenir ve küresel olarak birbirine bağlı bir toplumda, bu sermayenin nasıl harcandığına dair kapsamlı bir küresel anlayışa sahip olmak çok önemlidir.”
Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Ross Pomeroy’un “What does the average human do every day?” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.
Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer Yıldırım
KAYNAKÇA
- Fajzel, W., Barrington-Leigh, C. ve Xu, S. (2023). The global human day. Proceedings of the National Academy of Sciences, 120 (25), e2219564120, https://doi.org/10.1073/pnas.2219564120